بارهنگ و خواص آن

• بررسی بارهنگ از نظر گیاه‌شناسی
• ترکیبات شیمیایی بارهنگ
• خواص و فواید بارهنگ
• موارد منع مصرف بارهنگ

نام‌‌های دیگر: بالنگ، پیزوشا، لسان‌‌الحمل، محاج ولک، سمن دودم، نام علمی major plantago

طبع و مزاج: سرد و خشک

بارهنگ گیاهی چندساله، علفی و خودرو به بلندی 10-45 سانتی‌‌متر و بدون ساقه است. برگ‌‌های آن تخم مرغی، پهن، ضخیم، دراز و سبز می‌‌باشند و 3 تا 9 رگبرگ کاملاً مشخص صاف یا پوشیده از کرک دارند که به شکل گروهی، مستقیماً از ریشه خاک بیرون می‌آیند. گل‌‌های آن خوشه‌‌ای و در انتهای یک پایه گل دهنده گرز مانند ظاهر می‌شوند.

میوه آن دارای دو خانه است و در هر خانه 4-8 دانه تخم مرغی کوچک مدور و سیاه مایل به بنفش وجود دارد. گیاه بارهنگ در منطقه وسیعی از دو قاره اروپا و آسیا و همچنین شمال آفریقا و آمریکای شمالی می‌‌روید. در ایران تقریبا در همه نقاط می‌‌روید و معمولا در باغ‌‌ها و روی چمن‌ها و کنار جوی‌‌های آب در نواحی معتدله زمین به وفور یافت می‌‌شود و در بعضی مناطق به طور پرورشی نیز تولید می‌‌شود.

ترکیبات بارهنگ شامل پلانته نولیک اسید، سوکسی نیک اسید، ترکیبات تلخ، ماده پلانتاژین، مواد گلوتیتی، گلیکوزید ارکوبين، اوكوبين، كولين، آدنین و ساپونين است. همچنین برگ آن 0.183 درصد ماده هولوزید پلانتئوز را نیز دارا است.

1. آب جوشانده بارهنگ را با عسل شیرین نموده و روزی سه فنجان تدریجاً میل کنید. از سوزش و ترشی معده جلوگیری می‌‌نماید و درد معده را تسکین می‌‌دهد.
2. آن را با عدس و نمک بپزید و با سرکه بخورید. اسهال خونی را قطع می‌‌کند.
3. از داغ‌‌کرده‌‌‌‌ی آن می‌‌توان برای پاک کردن برفک دهان بچه‌‌ها استفاده نمود.
4. جوشانده‌‌ی دانه‌‌ی بارهنگ در رفع بیماری‌‌‌‌های‌‌ التهابی کلیه و مثانه مؤثر است.
5. غرغره کردن جوشانده‌‌ی ریشه‌‌ی بارهنگ همراه‌‌ با عسل، ورم حلق را از بین می‌‌برد.
6. اگر برگ تازه‌ی بارهنگ به مدت چند ساعت در آب جوشیده قرار داده و سپس قطعات آن بر روی زخم‌های باز بگذارید، نه تنها زخم‌ها را از خطر آلودگی حفظ می‌کند، بلکه سرعت بهبود را نیز افزایش می‌‌دهد.
7. برای قطع شدن اسهال از جوشانده ریشه بارهنگ استفاده کنید.
8. اگر برگ تازه بارهنگ را به مدت 5 دقیقه در شیر بجوشانید و سپس با ملایمت بر روی پوست صورت بمالید، نه تنها پوست صورت نرم و شاداب می‌شود بلکه ناراحتی‌های ناشی از تأثیر گرما و اشعه خورشید بر روی پوست نیز از بین می‌رود.
9. ده گرم برگ بارهنگ را در ۱۵۰ گرم آبجوش بریزید و پس از یک ربع ساعت آن را صاف کنید و پارچه استریلیزه شده‌ای را در آن فرو کنید و روی چشم‌‌ها بگذارید، درمان تحریک و ناراحتی‌های چشم است.
10. دانه‌‌ی بارهنگ خاصیت ضدعفونی کننده دارد و خلط آور خوبی برای دستگاه تنفسی است.
11. نوشیدن 3 تا 5 فنجان از شربت شیرین کرده‌‌ی بارهنگ در هر روز، برای درمان کم‌‌خونی مفید است.
12. از بارهنگ به‌‌همراه قدومه، مخلوطی درست می‌‌کنند که بعنوان نرم کننده‌‌‌‌ی سینه و برطرف‌کننده‌‌ی سرفه و خارش‌های گلو کاربرد دارد.
13. مصرف بارهنگ برای درمان برونشیت مفید و مؤثر است.
14. از بارهنگ برای کمردرد استفاده کنید.
15. برای درمان و بهبودی واریس و سوختگی، یک مشت بارهنگ تازه را بکوبید و ضماد کنید.
16. کشیدن آب تازه‌‌‌‌ی برگ بارهنگ در بینی از خون دماغ شدن جلوگیری می‌‌کند.
17. خوردن عصاره‌‌ی ریشه‌‌ی بارهنگ تب را کاهش می‌‌دهد.
18. برای کاهش گوش درد، عصاره‌‌ی ریشه بارهنگ را در گوش بچکانید.
19. آب جوشانده‌‌‌‌‌‌ی آن را در دهان نگه‌‌دارید. درد دندان را تسکین می‌‌دهد و لثه را تقویت می‌‌نماید.
20. از برگ و تخم بارهنگ برای برطرف کردن خون موجود در ادرار استفاده می‌‌شود.
21. بارهنگ از گرفتگی عضلات جلوگیری می‌‌کند.
22. بارهنگ برطرف کننده‌‌ی اختلالات کبدی است.
23. جوشانده‌‌ی دانه‌‌ی بارهنگ یبوست در کودکان را برطرف می‌‌کند.

مصرف بارهنگ در زمان بارداری و شیردهی توصیه نمی‌‌شود زیرا باعث تحریک رحم شده و با حالت مسهلی که ایجاد می‌‌کند، ممکن است دردسرساز شود.

بعضی افراد به روغن موجود در تخم بارهنگ حساسیت دارند و ممکن است به آلرژی، التهاب و درماتیت مبتلا شوند.