بارهنگ و خواص آن

• بررسی بارهنگ از نظر گیاه‌ شناسی
• ترکیبات شیمیایی بارهنگ
• خواص و فواید بارهنگ
• موارد منع مصرف بارهنگ
• شیوه مصرف بارهنگ

گیاه بارهنگ با دانه‌ های خاکستری و پرخاصیت، برای درمان بسیاری از بیماریها مفید است و خواص بارهنگ این گیاه را به یک گیاه دارویی در طب سنتی و نوین تبدیل کرده است. سندروم روده‌ تحریک‌ پذیر از جمله مشکلاتی است که بارهنگ در کنترل و رفع آن نقش پررنگی دارد. از مهمترین خواص بارهنگ می‌ توان به درمان عارضه‌ های پوستی، درمان دردِ معده، درمان یبوست، سم‌ زدایی کبد و بدن، سلامت و شادابی پوست و مو و کاهش وزن و لاغری اشاره کرد.

بارهنگ گیاهی چند ساله، علفی و خود رو به بلندی 10-45 سانتیمتر و بدون ساقه است. برگ گیاه بارهنگ شبیه زبان گوسفند است، ۳ تا ۷ رگبرگ طولی مشخص دارد و گل‌ آذین آن به صورت خوشه‌ باریک و کشیده‌ است. گیاه بارهنگ در منطقه وسیعی از دو قاره اروپا و آسیا و همچنین شمال آفریقا و آمریکای شمالی می‌‌ روید.

در ایران تقریبا در همه نقاط می‌‌ روید و معمولا در باغ‌ها و روی چمنها و کنار جوی‌‌ های آب در نواحی معتدل زمین به وفور یافت می‌‌ شود و در بعضی مناطق به طور پرورشی نیز تولید می‌‌ شود. عصاره‌ ای که از برگ بارهنگ و دانه بارهنگ استخراج می‌ شود، فواید و خواص درمانی فراوانی دارد. برگ‌ بارهنگ دارای خاصیت ضد باکتریایی است و به علت داشتن این خاصیت برای درمان زخمها، التهاب‌ ها و جراحت ها کاربرد دارد.

در ترکیبات شیمیایی گیاه بارهنگ، گلیکوزیدی به نام اوکوبین و موادی همچون پلانتاژین و ساپونین وجود دارد، همچنین در تخم بارهنگ، مقدار زیادی مواد گلوتینی، اسید پلانتئونولیک، اسید سوکسینیک، آدنین، کولین، اکوبین و هولوزید پلانتئوز وجود دارد و نیز تخم بارهنگ حدود ۱۰ درصد مواد روغنی دارد، روغن آن زرد رنگ است و بویی مطبوع و طعمی شبیه روغن گردو دارد. طبع بارهنگ سرد و خشک است. معمولا گیاهان معدودی برای گرم مزاجان مفید هستند. اما این گیاه برای تمامی طبع‌ ها مفید است و عوارض جانبی ندارد.

بیشتر بخوانید: درمان آفت دهان با گیاهان دارویی

1. بارهنگ از سوزش معده جلوگیری کرده و درد معده را تسکین می‌‌ دهد.
2. از داغ‌‌ کرده‌‌‌‌ آن می‌‌ توان برای پاک کردن برفک دهان بچه‌‌ها استفاده نمود.
3. جوشانده‌‌ دانه‌‌ بارهنگ در رفع بیماریهای‌‌ التهابی کلیه و مثانه مؤثر است.
4. غرغره کردن جوشانده‌‌ ریشه‌‌ بارهنگ همراه‌‌ با عسل، ورم حلق را از بین می‌‌ برد.
5. اگر برگ تازه‌ بارهنگ به مدت چند ساعت در آب جوشیده قرار داده و سپس قطعات آن بر روی زخمهای باز بگذارید، نه تنها زخمها را از خطر آلودگی حفظ می‌ کند، بلکه سرعت بهبود را نیز افزایش می‌‌ دهد.
6. برای قطع شدن اسهال از جوشانده ریشه بارهنگ استفاده کنید.
7. برگ بارهنگ خمیر شده درمانی برای آفتاب سوختگی و التهاب و قرمزی ناشی از آن می باشد
8. ده گرم برگ بارهنگ را در ۱۵۰ گرم آب جوش بریزید و پس از یک ربع ساعت آن را صاف کنید و پارچه استریلیزه شده‌ ای را در آن فرو کنید و روی چشم‌‌ ها بگذارید، درمان تحریک و ناراحتیهای چشم است.
9. دانه‌‌ بارهنگ خاصیت ضدعفونی کننده دارد و خلط آور خوبی برای دستگاه تنفسی است.
10. از بارهنگ به‌‌ همراه قدومه، مخلوطی درست می‌‌ کنند که به عنوان نرم کننده‌‌‌‌ سینه و برطرف‌کننده‌‌ سرفه و خارشهای گلو کاربرد دارد.
11. بارهنگ با سم‌ زدایی موجب پاک سازی دستگاه تنفسی هم می شود.
12. عصاره بارهنگ موجب درمان پوسته و شوره سر می شود.
13. برای درمان و بهبودی واریس و سوختگی، یک مشت بارهنگ تازه را بکوبید و ضماد کنید.
14. خوردن عصاره‌‌ ریشه‌‌ بارهنگ تب را کاهش می‌‌ دهد.
15. برای کاهش گوش درد، عصاره‌‌ ریشه بارهنگ را در گوش بچکانید.
16. آب جوشانده‌‌‌‌‌‌ آن را در دهان نگه‌‌ دارید. درد دندان را تسکین می‌‌ دهد و لثه را تقویت می‌‌ نماید.
17. از برگ و تخم بارهنگ برای برطرف کردن خون موجود در ادرار استفاده می‌‌ شود.
18. بارهنگ از گرفتگی عضلات جلوگیری می‌‌ کند.
19. با سم زدایی از کبد به درمان کبد چرب کمک می‌ کند.
20. از طریق بالا بردن حرکات روده به درمان یبوست و حتی پیشگیری از ابتلا به یبوست کمک می کند.

بیشتر بخوانید: گیاهان دارویی مفید برای بهبود سلامت ریه

• اگر در مصرف بارهنگ زیاده‌ روی و افراط کنید، باعث مشکلاتی مانند اسهال و یا افت فشارخون برای شما می شود.
• بعضی افراد به روغن موجود در تخم بارهنگ حساسیت دارند و ممکن است به آلرژی، التهاب و درماتیت مبتلا شوند.
• در طول بارداری از مصرف بارهنگ پرهیز کنید.
• بارهنگ حاوی ویتامین K است و از همین رو نباید آن را همراه با دارو‌های ضد انعقاد خون مانند وارفارین به‌صورت همزمان استفاده کنید.

بیشتر بخوانید: پاک کننده‌ های گیاهی پوست

• برای درمان یبوست با گیاه بارهنگ، مقدار ۲ قاشق چایخوری از تخم بارهنگ را با دو فنجان آب خیس کنید و بگذارید لعاب بدهد، پس از اینکه لعاب داد آن را میل کنید.
• یکی از بهترین راههای درمان طبیعی و گیاهی برای رفلاکس معده مصرف مخلوطی از یک لیوان عرق نعناع با تخم بارهنگ به اندازه یک قاشق چای خوری و مقداری عسل است.
• ترکیب رشته‌ ای این گیاه همراه با یک قاشق چایخوری سرکه سیب و کمی آب باعث درخشندگی موها می‌ شود.
• آن را با عدس و نمک بپزید و با سرکه بخورید. اسهال خونی را قطع می‌‌ کند.