زغال اخته و خواص آن

• بررسی زغال اخته از نظر گیاهشناسی
• طبع و مزاج زغال اخته
• مواد موجود در زغال اخته
• خواص و فواید زغال اخته
• موارد منع مصرف زغال اخته
• شیوه مصرف زغال اخته

زغال اخته بیشتر از آن که میوه‌ای مرسوم باشد، میوه‌ی نوبرانه و هوس انگیز است که در اواخر تابستان در مغازه‌ها دیده می‌شود. زغال اخته اغلب به فرم توده‌ای در جنگل‌ها، مرداب‌ها و نقاط مرتفع تا کم ارتفاع رشد می‌کند. محل عمده‌ی پرورش زغال اخته در ایران، استان قزوین و در مناطق شمالی این استان در بخش‌های رودبار و الموت است. درخت زغال اخته از نیمه‌های اسفند شکوفه می‌دهد و قریب ۲ ماه دارای شکوفه است این میوه دارای رنگی قرمز و بسیار ترش است. هنگامی که کاملاً می‌رسد به رنگ سیاه و شیرین تبدیل می‌شود.

 زغال اخته درختی است که ارتفاع آن تا ۸ متر می‌رسد و معمولاً به حالت وحشی و خودرو در حاشیه جنگل‌ها می‌روید. پوست تنه آن قهوه‌ای مایل به زرد است. این درخت عمر درازی داشته و تا حدود ۳۰۰ سال دوام می‌آورد. برگ‌های آن ساده، بیضی، نوک تیز با دمبرگی کوتاه می‌باشد که پشت آن کم رنگ است. گل‌های آن کوچک، زردرنگ و به صورت گل آذین بوده که در اوایل بهار به وضع متقابل بر روی شاخه ظاهر می‌شود. میوه آن مانند آلبالو ولی کشیده بـه طـول 5/1 سانتی‌متر، به رنگ قرمز با طعمی ترش و شیرین می‌باشد. قسمت‌هایی که از این گیاه در معالجه و استفاده قرار می‌گیرند عبارتند از: میوه ، برگ، پوست و ریشه درخت.

زغال اخته طبعی سرد و خشک دارد.

تانن‌ها (گالوتانن‌ها)،تریترپن‌ها (اورولیک اسید، اولینولیک اسید)، آنتوسیانین‌ها، گالیک اسید.

1. این میوه‌ی خوشمزه کم کالری است و باعث اضافه وزن نمی‌شود.
2. قند فروکتوز و گلوکز زغال اخته کم است و مصرف آن برای افراد چاق و بیماران دیابتی مشکلی ایجاد نمی‌کند.
3. مصرف عصاره‌‎ی زغال اخته برای پیشگیری از بروز عفونت در مجاری ادراری مفید است.
4. زغال اخته به خروج باکتری‌ها از بدن کمک و از رشد و تکثیر باکتری و ایجاد عفونت جلوگیری می‌کند.
5. آب زغال اخته برای افراد مبتلا به سنگ‌های کلیه مفید است.
6. مصرف زغال اخته به کاهش بیماری‌های قلبی کمک می‌کند.
7. زغال اخته به کاهش سطح کلسترول نیز کمک می‌کند.
8. زغال اخته جزو میوه‌هایی است که از بروز عفونت جلوگیری می‌کنند.
9. در صنایع غذایی و شکلات‌ سازی و لواشک و… کاربرد دارد.
10. برای رفع ورم روده و تقلیل خونریزی‌های قاعدگی زنان استفاده می‌شود.
11. برای کسانی که دچار اختلال صفرا و کبد هستند مفید می‌باشد.
12. اوره‌ی خون را پایین می‌آورد و آب آن نیز برای شست و شوی زخم‌های پوستی در اگزما به کار می‌رود.
13. برای رفع ضعف جنسی مؤثر است.
14. زغال اخته، عروق خونی تنگ شده به دلیل رسوب کلسترول و تصلب شرائین را گشاد می‌کند.
15. تصفیه کننده خون است.
16. شربت زغال اخته برای تسکین سرفه مؤثر است.
17. زغال اخته ویروس‌های روده را متوقف می‌کند.
18. زغال اخته از پوسیدگی دندان جلوگیری می‌کند.
19. تعرق زیاد را کنترل و درمان می‌کند.
20. دردهای مفصلی و کمر درد را درمان می‌کند.
21. پوست زغال اخته تب‌بر است.
22. زغال‌اخته در بند آوردن خون مؤثر شناخته شده است.
23. برگ درخت زغال اخته برای درمان شب ادراری کودکان مفید است.

• با تمام این خواص مفید، مصرف بیش از اندازه‌ی زغال اخته باعث تهوع، اسهال، دل به هم خوردگی و سردرد می‌شود.
• خوردن آن برای سینه مضر است.

• برای رفع اسهال یک قاشق سوپ خوری زغال اخته را با فنجانی آب سرد مخلوط کرده و آن را به مدت 5 دقیقه بجوشانید و پس از 15 دقیقه دم کشیدن، آن را صاف کرده و هر روز 2 تا 6 فنجان بنوشید.
• برای درمان بیماری دیابت 10 گرم برگ ذغال اخته را با 10 گرم گل توت فرنگی در یک لیتر آب جوشانده و 10دقیقه به حال خود بگذارید تا دم بکشد، و پس از آن شیرین نمایید و روزی سه مرتبه میل نمایید.
• برای رفع برفک دهان، هر بار 2 مشت از آن را در یک لیتر آب بجوشانید و دائم دهان را با آب آن بشویید.
• یک مشت زغال اخته را در نیم لیتر آب بجوشانید تا غلیظ شود بعد آن را با شکر شیرین کنید و هر روز 4 تا 6 فنجان آب آن را برای درمان سل ریوی بنوشید.