گوجه فرنگی و خواص آن

• ترکیبات شیمیایی گوجه فرنگی
• طبع و مزاج گوجه فرنگی
• خواص گوجه فرنگی
• مضرات گوجه فرنگی

گوجه فرنگی با نام علمی Lycopersicum esculentum گیاهی است یک ساله، دارای شاخه‌های زیاد، که ارتفاع آن تا حدود یک متر می‌رسد. گل‌های آن زردرنگ است که از کنار شاخه‌ها و با ساقه‌ی آن بیرون می‌آید. میوه‌ی آن گرد و یا تخم مرغی و به رنگ زرد یا قرمز دیده می‌شود.

گوجه فرنگی از هزاران سال پیش وجود داشته، البته در ابتدا به اندازه‌ی یک گیلاس بوده و کم کم بر اثر پرورش درشت تر شده است. وطن اصلی این گیاه آمریکای جنوبی است. در قرن شانزدهم در کشور پرو به مقدار زیاد کشت می‌شد. گوجه فرنگی در قرن هفدهم به انگلستان و هلند راه یافت و چون بسیار گران بود، فقط مردم ثروتمند می‌توانستند از آن استفاده کنند و به نام «سبب عشق» معروف شد.

از لحاظ کشت و زرع، گوجه فرنگی جزو سبزیجات است، در حالی که از نظر گیاه شناسی در دسته‌ی میوه جات جای دارد و گیاه شناسان آن را جزو مرکبات می‌دانند. مصرف گوجه فرنگی مرتباً در حال افزایش است و بعد از سیب زمینی بالاترین مصرف را در بین سبزیجات داراست.

گوجه فرنگی در حال حاضر در تمام مناطق دنیا کشت می‌شود و تقریباً در تمام فصول سال وجود دارد. گوجه فرنگی انواع مختلفی دارد و در حدود شانزده نوع آن در بازار به فروش می‌رسد. یک نوع از آن، گوجه فرنگی سفید است که فاقد اسید است.

گوجه فرنگی دارای اسید اگزالیک، اسید مالیک و اسید سیتریک می‌باشد. همچنین در گوجه فرنگی رسیده، گلوکز، فروکتوز، سوکروز و قندهای دیگر وجود دارد.

اسیدی بودن گوجه فرنگی به علت وجود اسید سیتریک است که به تدریج تا مرحله‌ی قرمز شدن افزایش می‌یابد و سپس رو به کاهش می‌گذارد. موادی که باعث رنگ قرمز گوجه فرنگی می‌شود، شامل کاروتنوئید، بتاکاروتن و لایکوپن است. حداکثر مقدار کاروتنوئید در گوجه فرنگی که در زیر نور خورشید رسیده است، وجود دارد.

طبع آن سرد است.

در100 گرم گوجه فرنگی رسیده مواد زیر موجود است:

1. گوجه فرنگی درجه‌ی قلیایی بودن خون را بالا برده و به دفع مواد سمی خون کمک می‌کند. به طور کلی تصفیه کننده‌ی خون است.
2. به دفع اسید اوریک کمک می‌کند.
3. گوجه فرنگی ملین است.
4. برای درمان ورم ملتحمه چشم مفید است.
5. سنگ کلیه را دفع می‌کند.
6. آقایان با خوردن مرتب گوجه فرنگی می‌توانند خود را در مقابل سرطان پروستات بیمه کنند.
7. گوجه فرنگی از ورم آپاندیس جلوگیری می‌کند.
8. برای رفع دندان درد، ریشه و شاخه برگ‌های گوجه فرنگی را با آب بجوشانید و این جوشانده را مزمزه کنید.
9. از جوشانده برگ گوجه فرنگی برای دفع شته و حشرات می‌توانید استفاده کنید. بدین منظور باید یک کیلو گرم برگ تازه گوجه فرنگی را در یک لیتر سرکه خیس کرده و در داخل ظرفی که ۲ لیتر آب جوش دارد بریزید و ظرف را روی چراغ قرار داده و به مدت ۱۵ دقیقه بجوشانید. ظرف را از روی چراغ برداشته، بگذارید تا مدت دو روز بماند گاه گاهی آن را هم بزنید سپس آن را با فشار صاف کنید.
10. گوجه فرنگی برای مبتلایان به نقرس و رماتیسم مفید است.
11. گوجه فرنگی ورم مفاصل را برطرف می‌کند.
12. از تصلب شرائین جلوگیری می‌کند و حتی مصرف آن برای این مرض مفید است.
13. اوره خون را پائین می‌آورد.
14. ورم مخاط روده را رفع می‌کند.
15. برای تمیز کردن خون باید از آب گوجه فرنگی و کرفس به نسبت مساوی و به مقدار سه فنجان در روز قبل از غذا و به مدت سه هفته استفاده کنید.
16. برای تمیز کردن لکه‌ی جوهر بر روی لباس یک تکه پنبه را در داخل آب گوجه فرنگی برده و لکه جوهر را با آن مالش دهید و سپس آنرا بشوئید.
17. اگر پوست شما کک و مک دارد هر روز آن را با آب گوجه فرنگی تمیز کنید. کم کم کک و مک‌ها را از بین می‌برد.
18. گوجه فرنگی، درمان کننده ریزش مو نیز می‌باشد.
19. گوجه فرنگی ناراحتی‌های رحمی را برطرف و ورم مهبل را درمان می‌کند.

گوجه فرنگی را می‌توان به صورت خام و پخته مصرف کرد. در اثر پختن و حرارت، مقدار زیادی از مواد متشکله‌ی آن، مانند مواد معدنی، قندها، اسیدهای آمینه و مواد ژلاتینی (پکتین) و آلبومین و مواد معطر آن در آب حل و داخل می‌گردد، منتها نکته‌ی جالب و با ارزش این است که آبی که درون آن گوجه فرنگی پخته می‌شود، در صورت مصرف، جبران موادی که از دست رفته است.

حتما شنیده‌اید که پختن سبزی‌ها و میوه‌ها باعث از بین رفتن ویتامین موجود در آنها و کمتر شدن ارزش غذایی‌شان می‌شود اما در مورد گوجه فرنگی شرایط متفاوت است و پخته‌اش ارزش تغذیه‌ای بیشتری دارد. هر چند بخشی از ویتامین C گوجه فرنگی بر اثر پخته شدن از بین می‌رود اما قابلیت جذب کاروتن‌های موجود در گوجه فرنگی بر اثر پختن بیشتر می‌شود. اگر گوجه فرنگی به صورت خام استفاده شود، مقدار زیادی از لیکوپن آن به دلیل هضم نشدن از بدن دفع می‌شود. عمل پختن، دیواره‌ی سلولی گوجه فرنگی را شکسته و باعث می‌شود لیکوپن در دسترس بدن قرار گیرد و بیشتر جذب شود.

• در بعضی از اشخاص، هضم گوجه فرنگی به سختی صورت می‌گیرد. آنهایی که معده‌ی حساسی دارند، نباید در خوردن گوجه فرنگی افراط کنند.
• بعضی از افراد نیز نسبت به گوجه فرنگی حساسیت دارند. اینگونه افراد نیز نباید گوجه فرنگی بخورند.
• مصرف گوجه فرنگی سرخ شده موجب سوءهاضمه گشته و بـرای مبتلایان به فشارخون و همچنین رماتیسم زیان بخش می‌باشد.
• خوردن گوجه فرنگی با پوست و تخم آن در برخی افراد ایجاد حساسیت در معده و روده‌ها می‌کند. این افراد باید از خوردن آن خودداری نمایند.
• افراط در مصرف گوجه فرنگی باعث افزایش سودا، اسهال، ناراحتی کبد، اسیدی شدن خون، کاهش شیر مادر، خارش و حساسیت‌های پوستی می‌شود.
• گوجه فرنگی در بعضی افراد دیر هضم بوده و موجب ایجاد نفخ می‌گردد، علت این امر را برخی از محققان به خاطر وجود پانتوزان در این میوه گیاهی می‌دانند.
• در گوجه فرنگی مقدار زیادی اسید اگزالیک وجود دارد، بنابراين مصرف این میوه در کسانی که سوخت و ساز بدنشان خوب نیست، ناراحتی به وجود می‌آورد و در نهایت باعث ایجاد سنگ در کلیه‌ها می‌گردد.