تاثیر گیاهخواری بر کنترل دیابت

دیابت یکی از مهمترین بیماری‌ هایی است که شیوع آن در سطح جهانی افزایش روزشماری دارد. برای درمان و کنترل دیابت روش‌ های متعددی ازجمله درمان دارویی، سبک زندگی و رژیم غذایی متعدد توصیه‌ شده است. رژیم غذایی از عوامل اصلی مدیریت دیابت است. رژیم غذایی گیاهخواری ازجمله رژیم‌ هایی است که نشان داده می‌ تواند در کنترل دیابت نقش بسیار مؤثری دارد. انجمن دیابت آمریکا (ADA) و انجمن دیابت کانادا (EASD ) با انتشار دستور عمل‌ های جدید غذایی، اعمال رژیم غذایی گیاهخواری را در بیماران دیابتی توصیه کرده است.

اثرات الگوهای رژیم گیاهخواری در کاهش خطر ابتلا به دیابت نوع 2، کنترل قند خون و پیشگیری از بیماری‌ های همراه دیابت تمرکز مطالعات متعدد بوده و با نتایج مثبت و قابل قبولی همراه بوده است.

رژیم غذایی گیاهخواری می‌ تواند منجر به کاهش وزن، کنترل گلوکز خون، افزایش حساسیت به انسولین و سایر پیشرفت‌ ها در متابولیسم بدن شود. محققین تاثیر رژیم دیابتی معمولی را با رژیم غذایی گیاهخواری، بر 74 بیمار مبتلا به دیابت نوع دوم مورد مقایسه قرار دادند، که 43% این بیماران مردان و باقی زنان بودند و برای کنترل گلیسمیک از داروهای خوراکی استفاده می‌ کردند. محققین به صورت رندم 73 بیمار را در گروه رژیم گیاهخواری و 73 نفر دیگر را در رژیم دیابتی معمولی جای دادند. هر دو رژیم مقید به دریافت 500 کالری در روز بودند و به مدت 6 ماه این مطالعه به طول انجامید.

ر زمینه تاثیر گیاهخواری بر بیماری دیابت تحقیقات و مطالعات زیادی انجام شده که تقریبا نتیجه همه آنها بر تاثیر مثبت رژیم های گیاهخواری در پیشگیری و درمان دیابت دارند، به نحوی که احتمال ابتلا به دیابت در افراد گیاهخوار تقریبا نصف این احتمال در سایر افراد است. اما این تاثیر چرا و چگونه رخ می دهد؟

اولین دلیل و دلیل اصلی این تاثیر مثبت رژیم های گیاهخواری وقوع کاهش وزن در افراد مبتلا به این رژیم است. رژیم های گیاهی به دلیل چربی کمی که در خود دارند موجب کاهش وزن می شوند. در واقع دریافت محتوای چربی کم و مقادیر بالای فیبر، باعث کاهش واحد انرژی ذخیره شده در واحد حجم می گردد. در واقع وقوع کاهش وزن باعث کنترل قند خون بالا و بهبود حساسیت به انسولین می گردد.

چربی های اشباع شده در رژیم غذایی می تواند بر حساسیت انسولین اثر منفی بگذارد. مطالعات نشان داده که کاهش مصرف چربی های اشباع شده باعث افزایش حساسیت سلول به گیرنده می گردد.

افزایش بیش از اندازه آهن در بدن با مقاومت به انسولین ارتباط مستقیمی دارد. در بدن انسان دو نوع آهن وجود دارد: ۱_ آهن هم ۲_ آهن غیر هم. در طبیعت منابع گیاهی دارای آهن غیر هم و منابع حیوانی دارای آهن هم هستند و از آنجا که جذب آهن غیرهم در بدن برخلاف آهن هم در مقادیر بسیار کمتری رخ می دهد، تغذیه از منابع گیاهی موجب کاهش ذخایر آهن در بدن خواهد شد.

پایبندی به رژیم گیاهخواری، می تواند اثرات مثبتی بر پیشگیری و کنترل دیابت داشته باشد

طبیعی است که رژیم های گیاهی قند کمتری را نسبت به رژیم های دیگر وارد بدن کنند که این امر خود کمک بسزایی به پیشگیری و کنترل دیابت خواهد کرد.

مصرف فیبر غذایی با بروز دیابت و مقاومت به انسولین رابطه عکس دارد. فیبر غذایی از ۴ طریق می تواند به کنترل قند خون کمک کند:

• کاهش مقدار گلوکز جذب شده با ایجاد تاخیر در تخلیه معده

• کاهش مقدار گلوگز جذب شده با تشکیل لایه ضخیم ژله مانند در روده

• تخمیر شدن به پروپیونات در روده بزرگ، که تولید گلوکز را در سلول های کبدی مهار می کند.

• افزایش سیری، که باعث کاهش وزن و بهبود حساسیت به انسولین می شود.

افراد در هر سنی که دیابتی تشخیص داده شوند، از جمله زنان باردار، می‌ توانند با خیال راحت از رژیم گیاهخواری پیروی کنند. در رژیم گیاهخواری برای دیابتی‌ ها هر دارو یا انسولینی که مصرف می‌ کنند در صورت لزوم تنظیم خواهد شد تا به جلوگیری از یک رویداد هیپوگلیسمی ‌کمک کند. به طور کلی افرادی که رژیم گیاهخواری را شروع می‌ کنند باید به موارد زیر توجه داشته باشند:

• مقدار کربوهیدرات مصرفی در هر وعده غذایی و میان وعده را دنبال کرده و آنها را به طور مساوی در طول روز توزیع کنند.
• مقدار ثابتی کربوهیدرات به اضافه یک وعده پروتئین بدون چربی و چربی سالم در هر وعده غذایی مصرف کنند.
• برای کمک به رفع نیاز های غذایی، غذاهای متنوعی مصرف شود.
• هنگام شروع رژیم گیاهخواری برای دیابتی‌ ها، قند خون باید به دقت کنترل شود تا بتوان دارو ها و انسولین را متناسب با آن تنظیم کرد.
• میزان مصرف کربوهیدرات و قند خون در یک برنامه موبایل یا دفترچه، یادداشت شود.
• توصیه‌ های خاصی که توسط متخصص تغذیه ارائه خواهد شد، سن، نوع دیابت، کالری مورد نیاز، سبک زندگی و موارد دیگر در رژیم گیاهخواری دیابتی‌ ها در نظر گرفته می‌ شود.

رژیم غذایی گیاهخواری در مبتلایان به دیابت ممکن است کمی چالش‌ برانگیز باشد. از این جهت که رژیم گیاهخواری با حذف گوشت می‌ تواند دریافت پروتئین را محدود کند. علیرغم این که ممکن است به نظر برسد که یک رژیم غذایی پر پروتئین و کم‌ چربی در کنترل بیماری دیابت موثرتر است، با این حال می‌ توان با انتخاب یک رژیم غذایی گیاهخواری دیابت را کنترل و قند خون را در محدوده طبیعی حفظ کرد.

در صورت ابتلا به دیابت لازم است که به میزان کافی پروتئین در رژیم غذایی دریافت کنید. پروتئین به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک می‌ کند. علاوه بر این هضم غذا را کند می‌ کند و می‌ تواند در کنترل قند خون موثر باشد. حبوباتی مانند لوبیا سیاه، لوبیا چیتی، نخود، عدس، لوبیا چشم بلبلی و نخود فرنگی منابع عالی و مقرون به صرفه پروتئین گیاهی هستند. از جمله مواد غذایی گیاهی غنی از پروتئین می‌ توان به آجیل و برخی غلات از قبیل جو و بلغور اشاره کرد. گیاهخواران همچنین می‌ توانند پروتئین مورد نیازشان را از طریق ماست یا تخم‌ مرغ دریافت کنند.

رژیم گیاهخواری در کاهش کلسترول یا چربی بد بدن موثر است. با این حال، رژیم غذایی گیاهخواری می‌ تواند باعث کاهش سطح امگا 3 در بدن شود. این چربی در تخم‌ مرغ و ماهی بیشتر یافت می‌ شود. اسیدهای چرب امگا 3 برای سلامتی قلب و مغز ضروری هستند. اگر ماهی و تخم‌ مرغ را هم از رژیم غذایی‌ تان حذف کرده اید، ممکن است لازم باشد که جداگانه مکمل امگا 3 را دریافت کنید. افزودن چربی‌ های سالم به وعده‌ های غذایی مانند آووکادو، زیتون یا روغن زیتون، روغن کانولا، آجیل و مارگارین‌ های گیاهی و مایونز فواید بسیاری دارد.

رژیم غذایی گیاهخواری سرشار از فیبر است. مطالعات نشان داده است که افراد گیاهخوار متوسط بین 50 تا 100 درصد نسبت به سایرین فیبر بیشتری از طریق رژیم غذایی دریافت می‌ کنند. یک رژیم غذایی سرشار از فیبر به کاهش کلسترول، کنترل صحیح قند خون و مدیریت بهتر بیماری دیابت کمک می‌ کند. با این حال، پزشک معالج شما ممکن است در مواردی توصیه به کاهش فیبر دریافتی از طریق رژیم غذایی کند.

نمونه‌ هایی از جایگزینی کربوهیدرات با فیبر بالا در رژیم گیاهخواری برای دیابتی‌ ها عبارتند از:

• نان سبوس‌ دار (۳ گرم یا بیشتر در هر برش) به جای نان سفید
• برنج قهوه‌ ای به جای برنج سفید
• ماکارونی نخود به جای ماکارونی تصفیه شده
• غلات سبوس‌دار
• بلغور جو دوسر به جای بلغور
• پاپ کورن (کم چرب) به جای چوب شور
• لوبیا پخته به جای چیپس

برای کنترل و درمان دیابت روش‌ های متعددی ازجمله درمان دارویی، سبک زندگی و رژیم غذایی متعدد توصیه‌ شده است. رژیم غذایی از عوامل اصلی مدیریت دیابت است. رژیم غذایی گیاهخواری ازجمله رژیم‌ هایی است که نشان داده می‌ تواند در کنترل دیابت نقش بسیار مؤثری دارد.