ریحان و خواص آن

ریحان که به نام های نازبو، شاهسپرم و شاهسپرغم هم شناخته می شود، گیاهی معطر و خوشبو و از تیره نعناعیان است که به عنوان سبزی خوردن مصرف شده و در انواع ریحان سبز و ریحان بنفش یافت می شود. این گیاه علاوه بر استفاده در امور پخت و پز، دارای خواص درمانی بسیاری نیز می باشد. کارشناسان طب سنتی از گذشته تا کنون از ریحان به دلیل خواص فراوانش در درمان بیماری ها استفاده می کنند. در این مقاله با ما همراه باشید تا بیشتر با خواص این گیاه آشنا شوید.

ریحان گیاهی است علفی، یک ساله و معطر که ارتفاع ساقه‌ی آن تا شصت سانتیمتر می‌ رسد.

برگ‌ های آن بـه صورت متقابل، بیضوی و نوک تیز با کناره‌ های دندانه‌ دار است. گل‌ های آن معطر و کوچک به رنگ‌ های سفید، قرمز و گاهی بنفش مشاهده می‌ شوند. تخم آن سیاه و ریز است. برگ‌ ریحان و سرشاخه‌ های جوان آن مصرف می‌ شود. این گیاه در ایران و افغانستان به طور خود رو می‌ روید و در اکثر نقاط دنیا کاشته می‌ شود. در قرون وسطی در اروپا کشت می‌ شد و به عنوان ادویه طباخی به کار می‌ رفت.

طبع آن گرم و خشک است و مصلح آن نیلوفر است.

چون ریحان بسیار معطر است، بنابراین برای معطر ساختن غذاها از آن استفاده می‌ شود.

1. ریحان حاوی آنتی اکسیدان‌ های ضد بیماری است.
2. دم‌کرده‌ برگ این گیاه معالج سردرد های عصبی و میگرن است.
3. خوردن آن دستگاه هاضمه را تقویت می‌ کند.
4. نوشیدن یک فنجان دم‌کرده‌ این گیاه، نفخ و گاز معده را از بین می‌ برد.
5. برای درمان خراش، ترک‌ پستان و التيام زخم‌ ها، برگ‌ های این گیاه را له کنید، با گلاب مخلوط نمایید و سپس آن‌ را مانند ضماد روی زخم و خراش بگذارید.
6. ریحان به افرادی که به اختلالات روانی یا خلق‌ و خوی، مانند افسردگی و اضطراب مبتلا هستند نیز کمک می‌ کند.
7. برگ‌ ریحان درمان کننده‌ ناراحتی‌ های حاصل از نیش حشرات است.
8. جویدن برگ آن برای زخم‌ های دهان مفید است.
9. جوشانده‌ این گیاه برای درمان اسهال مفید است.
10. ریحان حاوی گیاه مغذی‌ هایی است که به‌ طور طبیعی می‌ تواند از بروز سرطان پوست، کبد، سرطان دهان و سرطان ریه ناشی از وجود مواد مضر شیمیایی جلوگیری کند.
11. از جوشانده‌ برگ‌ ریحان برای شست و شوی زخم‌ ها استفاده کنید.
12. ریحان علیه گونه‌ های مختلف باکتری‌ ها عمل کرده و جلوی رشد آنها را می‌ گیرد.
13. ریحان می‌ تواند از تجمع خطرناک پلاکت‌ ها در رگ‌ های خونی که سبب لخته شدن خون و در نهایت منجر به ایست قلبی می‌ شوند، جلوگیری کند.
14. اسانس‌ های ریحان، ضدمیکروب هستند و طیف وسیعی از باکتری‌ ها، مخمر ها، قارچ‌ ها و ویروس‌ ها را از میان برمی‌دارند.
15. برای رفع یبوست، تخم این گیاه را با آب دم کنید و بنوشید.
16. به کمک کبد می‌ آید و بدن را سم‌ زدایی می‌ کند.
17. تخم آن برای رفع دل‌ درد مفید است.
18. برگ‌ ریحان اثر زیادکننده‌ شیر دارد و مادران شیرده حتما باید از این گیاه استفاده کنند.
19. دم‌کرده‌ برگ و ساقه‌ این گیاه داروی بسیار خوبی جهت رفع‌ التهاب دستگاه ادراری است.
20. دم‌کرده‌ دانه‌ ریحان برای درمان ورم کلیه و ترشحات زنانه به کار می‌ رود.
21. دم‌کرده‌ برگ ریحان درمان کننده‌ سرگیجه است.
22. ریحان موجب تعادل اسید در بدن شده و سطح pH خون را در وضعیت مناسبی قرار می‌ دهد.
23. دم‌کرده‌ برگ‌ ریحان همراه با آویشن را با عسل شیرین کنید تا به صورت شربتی درآید. از این شربت به مقدار یک تا سه قاشق مرباخوری در روز مصرف کنید تا بی‌خوابی را از بین ببرد.
24. برگ‌ های خشك ريحان را گرد کنید. برای بازکردن مجاری تنفسی و همچنین مداوای زکام‌ های سخت چند بار در روز با نوك انگشت اندکی از این گرد را در بینی بریزید.

20 گرم ریحان را که دارای ساقه، برگ و گل است با 20 گرم گل آویشن مخلوط کنید و مخلوط این دو را در یک لیتر آب جوش بریزید و دوازده دقیقه به حال خودش بگذارید تا دم بکشد بعد دو قاشق سوپ‌ خوری عسل به آن اضافه کنید و هر نیم ساعت چند جرعه از آن را بنوشید. دم‌ کرده ریحان و آویشن که با عسل شیرین شود دوای خوبی بر ضد سیاه‌ سرفه است و به ویژه بچه‌ ها بخوبی آن را می‌ خورند و زود هم معالجه می‌ شوند.

20 تا 50 گرم ساقه‌ های ریحان را که دارای برگ و گل است در یک لیتر آب‌ جوش دم کنید تا دوازده دقیقه بماند و دم بکشد، بعد آن را صاف کرده و شیرین کنید و هر روز یک فنجان از آن را بعد از غذا بنوشید. نوشیدن دم‌ کرده شیرین ریحان برای درمان قولنج و رفع اسهال مفید و مؤثر است.

کسانی که دچار اختلالات هاضمه شده‌ اند، یعنی بعد از صرف غذا، ترش می کنند، باید 50 گرم ساقه، برگ و گل ریحان را در یک لیتر آب جوش 48 ساعت بخیسانند و قبل از غذا هر روز یک یا دو لیوان از آن را بنوشند. مدتی که به این کار ادامه دهند خواهند دید که اختلالات هاضمه آنها برطرف شده است.

کسانی که به گلو درد و آنژین مبتلا شده‌ اند باید 50 گرم ساقه‌ های ریحان را که دارای برگ و گل است در یک لیتر آب جوش دوازده دقیقه دم کنند، بعد آن را صاف کرده و با عسل شیرین سازند و هر روز چند مرتبه با این دم‌ کرده غرغره کنند. غرغره دم‌ کرده ریحان که با عسل شیرین شده باشد خیلی زود تورم گلو را برطرف کرده و گلودرد و آنژین را معالجه می‌ کند.

شما می‌ توانید ریحان را در گلدان آپارتمان خود نیز بکارید. در ماه‌ های اسفند و فروردین تخم ریحان را می‌ توانید نخست در گلخانه بکارید. وقتی بالا آمد نشاء آن را در زمین‌ هایی که رو به آفتاب است منتقل کنید و یا مستقیماً در زمینی که برای کشت آن انتخاب کرده‌ اید، بکارید. اگر ریحان را در گلدان کاشته‌ اید باید هر روز با آبپاش به آن آب دهید، برگ و تخم ریحان را باید در تابستان بچینید.

برای خشک‌ کردن ریحان کافیست که ساقه‌ های ریحان را مثل دسته‌ گل بچینید و آن را در سقف اتاقی که محل عبور هواست و مرطوب نیست آویزان کنید تا خشک شود.