ویژگی های مزاج دموی یا گرم و تر چیست؟

از نظر طب سنتی، هر فردی مزاج منحصر به فردی دارد که با آن وضعیت سلامتی او به طور مستقل برای افراد دیگر مشخص می شود. علاوه بر این یک بیماری مشابه در افراد مختلف با توجه به خلق و خوی آنها ظاهر متفاوتی را نشان می دهد. بنابراین، زیاد یا کمبود گرمی و رطوبت، چهار مزاج ضروری را تعریف می ‌کند.

گرم و مرطوب (دموی)، گرم و خشک (صفراوی)، سرد و خشک (سودایی) و سرد و مرطوب (بلغمی).

مزاج دموی یکی از انواع مزاج‌ هایی است که افراد دارند. در این مقاله با ویژگی دموی مزاج‌ ها و روش ‌های تشخیص مزاج دموی و خصوصیات افراد گرم مزاج آشنا خواهیم شد.

از نظر علم مزاج شناسی در قسمت زیرین صفرا، لایه ‌های قرمز و شفاف به نام دم وجود دارد. دم یا همان خون، جگر، قلب و عضلات را می ‌سازد و بیشترین حجم را در بدن اشغال می ‌کند. خون در تمام قسمت ‌های بدن منتشر می ‌شود، در صورت افزایش حجم آن بیش از هر چیزی اندام ‌های اصلی و مهمی چون مغز و قلب درگیر می ‌شوند و پدیده ‌ای به نام انسداد عروق پیش می ‌آید.

مزاج انسان به دو دسته کلی تقسیم می شود:

1. مزاج ذاتی (جبلی، مادرزادی، مولودی یا جِبِلی) مزاج ذاتی مزاجی است که شخص با آن زاییده شده است.
2. مزاج اکتسابی (عارضی یا عرضی) مزاج عارضی مزاجی است که در اثر تغییر مزاج ذاتی توسط عواملی هم چون فصل، سن، جنس، مکان زندگی، اعراض نفسانی و… به وجود آمده است.

افراد دموی خون بیشتری دارند و بدن آنها گرم و مرطوب می باشد و همین باعث تحمل کمتر این افراد در محیط های گرم و مرطوب است. افراد دارای طبع دموی ، اغلب استخوان بندی درشت و هیکلی توپر با قد نسبتا بلندی هستند. دستان این افراد درشت و قدرت بدنی بالایی دارند. بدن و سر افراد دموی، پر مو با ریزش کم و رشد زیاد و در سنین بالا دچار طاسی می شوند. موهای این افراد دیر سفید می شود، مزه دهانشان خصوصا صبح زود شیرین است، دهانشان آب دار است، بزاق دهان زیاد و کش دار بوده و كم تشنه می شوند. حرکات بدنشان چالاک و نسبتا سریع و با نشاط است. روی دست ‌ها و پاها، گردن و حتی پیشانی، رگ‌ های واضح و برجسته ‌ای دارند و نبض آن ‌ها قوی، پر، وسیع، سریع و نرم می ‌زند.

داشتن مجموعه‌ ای از خصلت‌ های زیر نشان دهنده‌ فردی با مزاج گرم و تر است:

• افراد دموی روابط اجتماعی خوبی دارند و به راحتی با دیگران رابطه برقرار می ‌کنند.
• افرادی خونگرم، شوخ و بذله‌ گویی هستند.
• افراد دموی افرادی دست و دلباز هستند و به راحتی پول خرج می کنند.
• آن‌ ها مهربان و خوش اخلاق هستند.
• دموی‌ ها افرادی با حوصله‌ اند و به راحتی عصبانی نمی ‌شوند، اما اگر عصبانی شوند به راحتی آرام نمی ‌گیرند.
• دموی ‌ها افراد باهوشی هستند و حافظه آن‌ ها هم نسبتا خوب است.
• به کارهای هنری مانند ادبیات و شعر و موسیقی علاقه مند هستند و در این زمینه ‌ها استعداد خوبی هم دارند.
• بلند پروازی، شجاعت و جسارت از خصوصیات بارز افراد دموی است.
• دموی‌ ها افرادی پرتحرک، پر‌انرژی، پر‌شور و حرارت، با اراده، قوی و با اعتماد به نفس هستند.
• دموی‌ ها افرادی تنوع طلب هستند و نظم و ترتیب خاصی در کارها و برنامه‌ هایشان ندارند.
• آن‌ ها ذاتا افرادی خوش‌بین و بی خیال هستند که هیچ چیزی را خیلی سخت نمی ‌گیرند.

• افراد دارای مزاج دموی بهتر است از مقادیر زیاد مواد غذایی با ویژگی های گرم کننده (مزاج گرم) به خصوص در فصول گرم و آب و هوای گرم استفاده نکنند. مصرف مواد غذایی پرکالری و سنگین مانند گوشت قرمز، گوشت شتر، بوقلمون، مقدار زیادی نان و برنج و جگر به ویژه در فصل بهار و تابستان به این گروه توصیه نمی شود.
• رژیم غذایی سرشار از غذاهای نشاسته ای مانند ماکارونی، سیب زمینی و تخم مرغ چندان مناسب این افراد نیست.
• افراد مبتلا به مزاج گرم و مرطوب کمترین میزان کره، خامه، عرقیات، غذاهای تند را مصرف کنند.
• افراد دموی باید از مصرف انواع غذاهای سرخ شده، چرب و پرحجم، شیرینی جات، غذاهای شور، انواع شور( کلم شور، خیارشور و ….) خودداری کنند.
• نوشیدن مایعات همراه یا بلافاصله بعد از غذا ، خرما رطب، توت خشک، کشمش، سس، رب، سیر، چای، قهوه، نسکافه، ماست، بادمجان و غذاهای ساندویچی مضر است.
• آش ها مانند آش رشته ( رشته، سبزی ، نخود و لوبیا، عدس و …)، آش شله قلمکار (یک آش غلیظ دیگر با لوبیا، نخود، عدس، سبزیجات برگی، برنج) و حلیم ( که شامل گندم یا جو و گوشت به عنوان مواد اصلی است) برای این افراد سود چندانی ندارد.

اگر شما فردی با مزاج دموی یعنی طبع گرم و تر هستید، می ‌توانید با اصلاح بنامه غذایی و استفاده از گیاهان و عرق های گیاهی و خوراکی های طبیعی طبع خود را به سمت معتدل شدن ببرید و میزان دم را در بدن خود کنترل کنید.

• بهترین برنامه غذایی برای مردان و زنان دموی ‌مزاج گنجاندن غذاها و خوراکی‌ هایی است که طبع آنها خنک و سرد است.
• از میان غذاها مصرف خورش آلو، آش انار، آب زرشک، انواع مرکبات در وعده‌ های غذایی و میان‌ وعده این افراد می ‌تواند به کاهش میزان دم دربدن‌ آن ها کمک کند.
• افراد دموی مزاج (طبع گرم و تر) تقریباً باید از مقادیر مساوی میوه جات، حبوبات، یا سبزیجات و گوشت استفاده کنند.
• غذاهای دریایی برای ایشان سودمند است.
• از غذاها با فیبر زیاد استفاده کنند تا اجابت مزاج طبیعی داشته باشند.
• شربت خاکشیر، شربت تخم بالنگ، شربت قدومه شیرازی به صورت ناشتا برای افراد دموی ‌مزاج به کاهش حرارت درونی‌ کمک می ‌کند.
• اگر فرد دموی همراه با غذاهای گرم مانند شیرینی‌ جات از موادغذایی سرد استفاده نکند، دچار جوش و خارش بدن، گر گرفتگی، بی ‌قراری، کهیر، سوزش ادرار، سوزش سردل و آفت دهان می ‌شود.
• خیس شده ی برگ زرد آلو، هلو، انجیر و الو بخارا، بهترین دارو برای این نوع افراد است.
• ترشی ‌جات طبیعی مانند زرشک، آلو بخارا نیز برای این افراد مفید است.
• خوردن متعادل زرشک، کاهو، خیار، میوه ها، انار، سبزیجات، سوپ جو، لیمو ترش تازه، استفاده از سالاد فصل قبل از غذا، روغن زیتون، حبوبات و غلات جوانه زده، بذر های ملین (خاکشیر و… ) عسل به مقدار کم، غذاهای خام، انواع توت قرمز، شاه توت، کدو خورشتی به این افراد توصیه می‌ شود.
• نوشیدن ۲ تا ۳ لیوان آب زرشک سریعا خون را به حالت طبیعی باز می گرداند.

در صورتی که مزاج فردی دموی از حالت تعادل خارج شود، گاهی گرمی بیشتر غلبه می ‌کند و گاهی تر. در حالت غلبه گرمی، فرد دموی مزاجی که تا دیروز خوشحال، خوش‌ صحبت و آرام بود، بی ‌قرار می ‌شود، چون غلبه خلط دم به سمت صفراوی شدن پیش رفته است. در حالتی که تری بیشتر شود، غلبه دم به سمت بلغمی شدن پیش می ‌رود و حالت رخوت، کسالت، پرخوری و پرخوابی در فرد ایجاد می‌ شود. به طور کلی از مجموعه‌ علائم زیر می ‌توان به غلبه خلط دم پی برد:

• سرخ شدن صورت و احساس خارش روی پوست
• قرمزی زبان
• کندی حواس و کند فهمی
• احساس سنگینی در بدن، به خصوص در قسمت سر، شقیقه ‌ها و پشت چشم ‌ها
• خونریزی از قسمت لثه‌ ها، بینی یا مقعد
• دیدن خواب ‌های هیجان انگیز یا دیدن خون در خواب
• خستگی بدون علت

امروزه که اکثر غذاها سرد یا خشک هستند، اگر فردی دموی مزاج معتدل باشد خیلی خوش شانس است و باید مراقب باشد مزاج اکتسابی دیگری در او غلبه نکند و اجازه ندهد، خوراکی‌ های امروزی طبع خوبش را از وی بگیرد.