خواص شاهتره در طب سنتی

گیاه شاه تره یا شاه ترج یا شاتره یکی از همین دارو هایی است که به دلیل وجود انواع ویتامین‌ ها در درمان بیماری‌ های کبد و بیماری‌ های پوستی نتیجه بخش و مؤثر بوده است، اما با وجود تمام خواص، سمی بودن این گیاه موجب شده است که آگاهی یافتن انسان‌ ها در میزان مصرف این گیاه و عرق شاه تره اهمیت پیدا کند. گیاه شاه تره در درمان بسیاری از بیماری‌ های عفونی، کاهش دهنده عفونت است و خاصیت ضد عفونی کنندگی دارد. این عرق یک آنتی‌ هیستامین، آرام بخش و پاک کننده خون است که برای درمان جوش‌ ها و آکنه های پوستی مورد استفاده بسیاری از افراد قرار می‌ گیرد.

شاتره یا شاه تره گیاهی یک ساله و علفی است که برگ‌ های آن به رنگ سبز غبار آلود و کوچک و خیلی بریده بریده و نواری می‌ باشند. شاه تره سرشاخه‌ های نازک، شکننده و سبز رنگی است که شامل برگ‌ های خرد شده، شاخه‌ های چوبی و ترد و میوه‌ های ریز کاملا کروی به رنگ سبز تیره است. گل‌ های آن نامنظم، به رنگ سفید و به صورت خوشه‌ ای و نوعی به رنگ بنفش مایل به قرمز هستند.

این گیاه دارای چند گونه مختلف است، نوع گل بنفش مایل به قرمز در کشور ایران به طور خود رو و در باغ‌ های انگور و کنار دیوارها و زمین‌ های نرم و متروک می‌ روید و در اردبیهشت و خرداد گل می‌ هد. نوع گل سفید در نقاط مرطوب و سایه‌ دار و کنار نهرهای آب در شهرهای مختلف ایران انتشار دارد. نوع دیگری از آن وجود دارد که تا به حال در ایران دیده نشده است.

این گیاه طبیعتی سرد و خنک دارد.

در قسمت‌ های هوایی این گیاه یک درصد آلکالوئید با ساختمان بنزیل ایزوکینولین مانند پروتویین (فومارین)، فوماریلین و سیناکتین وجود دارد. همچنین ترکیبات فلاونوئیدی، اسید های آلی از جمله اسید فوماریک، موسیلاژ وکولین در شاتره یافت می‌ شود.

1. خون را صاف کرده و سموم بدن را دفع می‌کند.
2. زردی یا یرقان را درمان می‌کند و بهبود بخش بیماری های کبدی است.
3. عطش را تسکین می‌ دهد، مدر و معرق است.
4. ضد انگل می‌باشد. تب‌ های ضعیف را برطرف می‌ کند.
5. برای تقویت و پاک کردن معده و روده‌ ها و باز کردن گرفتگی‌ های کبد و طحال مفید است.
6. برای استحکام لثه و بن دندان نافع است.
7. عرق این گیاه از اسهال جلوگیری می‌ کند.
8. آب شاه تره تازه، بینایی را تقویت می‌ کند.
9. خارش‌ های پوست را برطرف می‌ کند.
10. برای درمان اگزمای مزمن بسیار مؤثر است.
11. کمبود ویتامین C را جبران می‌ کند.
12. دم کرده‌ ی شاه تره تبخال را برطرف می‌ کند.
13. ضماد آن برای تسکین نیش زنبور مؤثر است.
14. تپش قلب را کاهش می‌دهد و خاصیت آرام بخشی دارد.
15. غرغره‌ ی جوشانده‌ ی این گیاه برای برطرف کردن آفت و زخم‌ های دهانی مفید است.
16. این گیاه که خاصیت آنتی هیستامین دارد، ضد اسپاسم و ضد ورم نیز می‌ باشد.

بیشتربخوانید: خواص شاتره برای سلامت دستگاه گوارش

• این گیاه سمی است و مصرف بیش از حد آن باعث فلج عضلات صاف و دستگاه تنفس می‌ شود.
• مصرف مقادیر بسیار زیاد آن باعث لرز و تشنج شده و حتی ممکن است به مرگ منجر شود.

• برای تهیه چای، به ۲ تا ۴ گرم خشک شده‌ ی گیاه (مخلوط برگ، گل و ساقه) یک لیوان آب جوش افزوده و ۱۵ دقیقه می‌ گذاریم بماند. سپس آن را صاف نموده و به صورت گرم قبل از غذا میل می‌ کنیم. می‌ توان روزانه تا سه نوبت (صبح، ظهر و شب) این مقدار را تکرار کرد. جمعاً می‌ توان ۶ تا ۱۲ گرم گیاه خشک شده را که سه لیوان محصول صاف شده ایجاد می‌ کند، در طول روز مصرف کرد.
• توصیه می‌ شود دم کرده‌ ی شاه تره را گرم مصرف کنید. چون بـا سرد شدن، مواد مؤثر آن رسوب می کنند. برای مشکلات کبدی، صفراوی و پوستی باید از دم کرده‌ ی آن استفاده کرد و در این موارد عرق شاه تره بی تأثیر است. در بسیاری از موارد دیده شده است که جهت کسب اثرات مذکور شاه تره، از عرق شاه تره موجود در بازار استفاده می‌ کنند ولی عرق شاه تره دارای مقدار بسیاری ناچیزی از اسانس است و مواد مؤثر اصلی در آن وجود ندارد. بنابراین عرق شاه تره دارای خواص اصلی شاه تره نیست. نمونه‌ ی گیاه خشک در بازار دارویی به طور طبیعی به صورت خرد شده و قطعات کوچک است و احتیاج به خرد یا پودر کردن ندارد و می‌ توان مستقیماً آب جوش روی آن ریخت.
• برای رفع اختلالات کبدی مثل کبد چرب، عرق شاه تره، عرق کاسنی و سکنجبین، صبح ناشتا از هر کدام یک استکان در طول ۲۰ تا ۲۵ روز میل شود.
• برای رفع انگل‌ های روده‌ ای، 15 گرم شاه تره، را با 25 گرم بومادران و 25 گرم درمنه و 35 گرم آویشن مخلوط کرده و روزانه یک قاشق غذا خوری از مخلوط فوق را با دو لیوان آب، کمی جوشانده صاف نموده و میل کنید.
• برای باز شدن قاعدگی، ۱۰ گرم شاه تره را با 10 گرم بومادران، 15 گرم افسنتین، 15 گرم بابونه ، 15 گرم بادرنجبویه و 15 گرم زیره‌ی سبز ، کوبیده و مخلوط کنید و آن را به اندازه‌ ی یک قاشق غذا خوری در یک لیوان، دم کرده و صاف نموده و قبل از هر غذا میل کنید.
• اگر می‌ خواهید تب و مالاریا را درمان کنید، چهار مثقال از آن را با دو مثقال پوست شاخه‌ های جوان درخت بید در آب بجوشانید تا به اندازه‌ ی هفت فنجان آب باقی بماند، بعد آن را صاف کنید و صبح‌ ها ناشتا 3 فنجان، و قبل از ناهار و شام نیز 2 فنجان از آن بنوشید.
• آب شاه تره را بگیرید و با عسل و تمبر هندی مخلوط کنید. این ترکیب، پاک کننده‌ ی دستگاه گوارش است.