آویشن و خواص آن

• محتوای تغذیه‌ای موجود در ۱۰۰ گرم پودر گیاه آویشن
• بررسی آویشن از نظر گیاه‌ شناسی
• خواص دارویی آویشن
• مصرف آویشن در آشپزی
• موارد منع مصرف آویشن
• شیوه‌ های مصرف آویشن

آویشن گیاهی معطر است که به عنوان ادویه و داروی گیاهی مورد استفاده قرار می گیرید. خواص این گیاه بسیار زیاد می باشد و به نوعی برای درمان انواع بیماری ها تا سلامت زیبایی و پوست و مو استفاده قرار می گیرد. آویشن برای عفونت های تمام قسمت های بدن مفید است. در گذشته که یخچال و امکانات لازم برای نگهداری غذاها وجود نداشت مردم از آویشن در غذاهای خود استفاده می‌ کردند تا جلوی فاسد شدن گوشت و ابتلا به بیماری‌ های موجود در غذاها را بگیرند. طبع آویشن گرم و خشک و طم تند و کمی تلخ دارد. اگر می خواهید در مورد خواص آویشن بیشتر بدانید به شما توصیه می کنیم با ما همراه باشید.

آویشن گیاهی دارویی از تیره‌ نعناع است. درختچه آویشن، کوتاه و خاکستری است که ارتفاعش به ۱۰ تا ۳۰ سانتی‌ متر می‌ رسد و به صورت خود رو در تمام مناطق گرم و آفتابی می‌ روید. ساقه‌اش چوبی، پرزدار، پر شاخه، باريك و مستقیم است. برگ‌ هایش حاشیه تاب خورده و سطح زیرین پرزدار دارند و ریز و نوک تيزند. گل‌ ها که زیر برگ‌ های بزرگتر جمع می‌ شوند، ریز و صورتی و سفید یا بنفش‌ هستند.

ایـن گـیاه، بـومی ناحیه دریای مدیترانه است و بطور گسترده در نقاط مختلف دنیا از جمله فـرانسه، اسپانیا، پرتغال، ایتالیا، يـونان و امریکا کشت می‌ شود. آویشن کم‌ و بیش ۳۵۰ گونه دارد و در مناطق کوهستانی می‌ روید که ۱۴ گونه‌ آن بومی ایران است. از معروفترین نوع آن آویشن شیرازی است.

آویشن دارای خاصیت درمانی به شرح زیر است:

دم‌ کرده جوشانده ساقه‌ های گلدار آویشن درمان کننده موارد زیر است:

• آسم
• اخلاط‌ خونی، سرفه
• سیاه‌ سرفه
• ذات‌ الریه
• تب، آبریزش بینی، گلودرد و سرما خوردگی (مصرف به صورت بخور)
• لارنژیت (خروسک) و مخملک

بیشتر بخوانید: گیاهان دارویی مفید برای بهبود سلامت ریه

• خوردن آویشن صرع را درمان می کند.
• اضطراب و دلهره را از بین می برد.
• خستگی مفرط را از بین برده و یک داروی آرام‌ بخش و خواب‌آور است.
• در درمان برونشیت به کار می‌ رود.
• در موارد غش بـه عنـوان محرک نافذ کاربرد دارد و باعث تهیج مغزی می‌ شود.
• از آویشن در درمان سرگیجه و انواع سردردها مخصوصا میگرن استفاده می‌ شود.

• دم‌کرده آویشن خونریزی‌ های رحمی را کاهش داده و ترشحات زنانگی را قطع می‌ کند.
• قاعدگی را منظم کرده و بعلت داشتن هورمون، شیر زنان را افزایش می‌ دهد.

• شست وشوی چشم، نوک پستان متورم و زخم‌ ها با محلول جوشانده آویشن بسیار مفید بوده و خاصیت ضد عفونی کننده دارد.
• اسانس آویشن یعنی تیمول ضدعفونی کننده و خوشبوکننده است که به صورت موضعی و خوراکی استفاده می‌ گردد.
• آویشن دارای خاصیت ضد میکروبی، ضد قارچی و ضد انگلی است.
• به عنوان قارچ‌کش برای محافظت از کپک‌ ها و جزئی از خمیر دندان استفاده می‌ شود.
• برای درمان سوختگی و اگزما به کار می‌ رود.

دم‌کرده آویشن بر اختلالات گوارشی زیر تاثیر دارد:

• معده را تقویت می‌ کند.
• سوء هاضمه را درمان می‌ کند.
• نفخ شکم را می‌ زداید.(بادشکن)
• اسهال را برطرف می‌ کند.

• دم‌کرده آویشن انگل‌ ها و کرمک‌ ها مانند کرم قلابدار، زوریاسیس و کرم‌ های حلقوی را از بین می‌ برد.
• سوزاندن آویشن باعث دور کردن حشرات می‌ شود.
• در روم باستان گیاه آویشن را می‌ سوزاندند و معتقد بودند که دود آن باعث دور شدن عقرب‌ ها می‌ شود.

حمام آویشن ضد اسپاسم بوده و کوفتگی عضلات، درد مفاصل، نقرس، روماتیسم و ضعف عمومی بدن را التیام می‌ بخشد و درد پیچیدگی عضلات، سیاتیک و کولیک را تسکین می‌ دهد.

دم‌کرده آویشن، بیماری‌ های کلیه و مثانه را درمان می‌ نماید، البته باید بسیار دقت کرد مصرف زیاد آن، کلیه را تحریک نموده موجب بروز آلبومین در ادرار می گردد.

بیشتر بخوانید: دمنوش های موثر برای دفع سنگ کلیه

کمک به درمان سرطان یکی دیگر از خواص آویشن محسوب می‌ شود. یک مطالعه‌ی پرتغالی به این نتیجه رسید که آویشن به پیشگیری از سرطان، به‌ ویژه سرطان روده‌ بزرگ (کولون) کمک کند. آویشن همچنین اثرات مثبتی روی سرطان سینه می‌ گذارد. نشان داده شده که این گیاه از طریق افزایش مرگ سلول‌ های سرطانی به درمان سرطان سینه کمک می‌ کند. یکی دیگر از ترکیبات مهم موجود در روغن اسانسی آویشن کارواکرول نام دارد که در پیشگیری از سرطان مفید است. یک مطالعه به این نتیجه رسید که کارواکرول می‌ تواند از تکثیر سلول‌ های سرطانی پیشگیری کند.

• برای طعم‌ دادن و معطر کردن کره، پنیر، پنیر‌چدار، ماهی، نوشیدنی‌ ها، گوشت، زیتون، پیاز، عطر، ترشی، مرغ، سس، صابون، سوپ، خورش، گوجه فرنگی و سرکه استفاده می‌ شود.
• از بهترین گیاهانی است که از آن‌ها عسل تهیه می‌ شود.
• گوشت گوسفندانی که از آویشن تغذیه می‌ کنند نوعی طعم خوشایند خاص دارد.
• به صورت جوشانده (دمنوش) مخلوط با گیاهانی مانند نعنا و اکلیل کوهی مصرف می‌ گردد.
• کره‌ آویشن اگر قبل از پخت استیک به آن افزوده شود مناسب است.

بطورکلی آویشن مدر، خلط آور، آرام بخش، مقوی قلب و درمانی محلی برای کم خونی، بوی‌ ناخوشایند دهان، اسهال، التهـاب‌ لثه، ناراحتی های قلبی، لک و پیس، اختلالات‌ ریوی، مالیخولیا، اسکلروز، مارگزیدگی و التهاب شكم است.

• مصرف بیش از حد تجویز شده این گیاه سبب بروز اختلالاتی در قلب، اعصاب، دستگاه گوارش، پوست و کلیه می گردد. بنابراین در مصرف آن باید دقت لازم را بعمل آورد و ترجیحا با دستور و طبق اندازه تجویز شده پزشک یا متخصص طب سنتی مصرف انجام شود.
• اسانس آویشن به خودی خود کاملا سمی است. گاهی تیمـول باعـث التهاب پوست در دندانپزشکان می‌ شود و هنگامی که در خمیردندان به کار می‌ رود التهاب لب و زبان را باعث می‌ گردد.
• گاه اسانس آویشن در فرآورده‌ های حمام باعث افزایش دمای بدن و التهاب شدید شده است.
• از مصرف روغن فرار آویشن بصورت خوراکی باید خودداری کرد و آن را فقط بصورت استعمال خارجی استفاده کرد.
• علائم مسمومیت با این گیاه و یا روغن فرار آن عبارتند از: تهوع، استفراغ، معده درد، سردرد، گیجی و در نهایت تشنج، اغماء و كلاپس قلبی و تنفسی.

مصرف در دوران بارداری و شیردهی: تيمول سقط‌ آور ضعیف است و ادرار را سبز می‌ کند. بجز در موارد مصرف بسیار بیش از مقدار خوراکی معمول، مشكل خاصی در مصرف این گیاه در بارداری و شیردهی دیده نشده است.

۱ تا ۴ گرم بصورت دم‌کرده تا سه بار در روز مجاز است. برای تهیه دم‌کرده آویشن، حدود ده عدد ساقه آویشن را با برگ در يك‌ ليتر آب‌ جوش بريزيد. يك فنجان از این دم‌کرده را پس از هر وعده غذا بنوشید. بهتر است با عسل شیرین شود. این دم‌کرده در برابر زکام، سینه‌ پهلو، تنگی‌ نفس و نیز در موارد سوء هاضمه و نفخ و اسهال سودمند است.

بیشتر بخوانید: دمنوش های موثر برای کاهش درد های قاعدگی

۴ تا ۵ گرم آویشن را حدود پانزده روز در يك ظرف آب بخیسانید. این مایع را به مقدار يك قاشق سوپ‌ خوری در يك فنجان بزرگ آب حل کنید. برای درمان ورم لوزه و دندان‌ درد بسیار مفید است و توصیه می‌ شود که در خانه، بخصوص در زمستان، کمی از این مایع را آماده داشته باشید.

• دم‌کرده تند و خوشبوی آویشن با ریختن يك مشت آویشن تازه و اکلیل کوهی در يک ليتر آب برای پوست صورت بسیار مفید و شاداب‌ کننده است. حتما در همان روز استفاده کنید.
• مالش پوست سر با محلول دم‌کرده آویشن از ریزش‌ مو جلوگیری می‌ نماید و مواد مغذی موجود در آویشن به فولیکول های مو برای رشد کمک می‌ کند.

دم‌کرده آویشن سرفه‌ های مزاحم و پی در پی سیاه‌ سرفه را آرام می کند. برای تهیه دم‌کرده آن، 20 تا 30 گرم ساقه‌ های گلدار آویشن خشک را باید در یک‌ لیتر آب جوش به مدت دوازده دقیقه دم کنید، و بعد آن‌ را از صافی بگذرانید و با عسل شیرین سازید و هر روز چهار تا پنج فنجان از آن‌ را بنوشید.

نوشیدن دم‌کرده آویشن قبل یا بعد از هر غذا مقوی و نیرو بخش است و ضعف و ناتوانی جسمی و عصبی را از بین می‌ برد. طرز تهیه و مقدار مصرف دم‌کرده آویشن به ترتیبی است که برای معالجه آسم شرح دادیم.

برای رفع رگ به رگ شدن و پیچیدگی عضلات 100 گرم ساقه گلدار آویشن تازه را بچینید، اگر به آویشن تازه دسترسی ندارید 50 گرم ساقه‌ گلدار آویشن خشک را در یک‌ لیتر آب‌ جوش بریزید، و به مدت 12 دقیقه دم کنید بعد آن را صاف کرده و پارچه را در آن بخیسانید و کمپرس کنید و روی آن را ببندید. هر روز سه تا چهار بار این کار را انجام دهید و سعی کنید که روی قسمت های دردناک کمپرس کنید. به این ترتیب درد رگ به رگ شدن و پیچیدن عضلات بزودی معالجه خواهد شد.

دم‌کرده ساقه‌ های گلدار آویشن که طرز تهیه آن را در مورد آسم شرح دادیم، به مقدار سه تا چهار فنجان در روز، بعد از هر غذا، به گوارش کمک می‌ کند و ترشی و سنگینی معده را از بین می‌ برد.

دم‌کرده ساقه‌ های گلدار آویشن تازه یا خشک که طرز تهیه آن‌ را در مورد رگ به رگ شدن، و پیچیدن عضلات شرح دادیم، اگر هر روز دو یا سه بار زخم‌ ها را با آن شست و شو دهند، بهبود می‌ یابند. کمپرس خیس یا جوشانده آویشن، جوش‌ خوردن و التیام‌ زخم را آسان می‌ کند.

اگر مشکل دفع ادرار و یا کلیه‌ پیش آمد، باید هر روز چهار تا پنج فنجان دم‌کرده آویشن نوشید تا این اختلالات از بین برود. برای تهیه دم‌کرده آویشن باید 20 تا 30 گرم ساقه‌ های گلدار آویشن خشک را در یک‌ لیتر آب‌ جوش 12 دقیقه دم کنید، و سپس آن را صاف کنید و با عسل شیرین سازید و طبق نسخه‌ ای که داده شده بنوشید.

دم‌کرده آویشن به مقدار چهار تا پنج فنجان در روز قبل یا بعد از غذا تقویت کننده و نیروبخش است و خستگی و ضعف را از بین می‌ برد. طرز تهیه دم‌کرده آویشن به شرحی است که در مورد معالجه آسم توضيح دادیم. با 300 گرم آویشن و يك‌ ليتر آب جوشانده‌ ای فراهم کنید و در آب وان بریزید. این حمام برای افراد ضعیف و اشخاص مبتلا به رماتیسم سودمند است.

چای آویشن (یک قاشق چای‌ خوری برگ تازه خیسانده در یک فنجان آب جوش) برای درمان سردرد موثر است.