فواید زنجبیل | طبع زنجبیل | روش مصرف زنجبیل | مدت زمان نگهداری زنجبیل

همه چیز درباره خواص زنجبیل و نحوه مصرف آن

A
۰

زنجبیل یکی از سالم ترین و خوشمزه ترین ادویه هاست. این ماده حاوی مواد مغذی و ترکیبات فعال زیستی است که فواید بسیاری برای بدن و مغز شما دارند.

زنجبیل (نام علمی: Zingiber officinale)، که در فارسی میانه به آن سَنگیپِل و نیز در برخی متون قدیمی شنگویر گفته می شده. زنجبیل گیاهی گلدار از خانواده زنجبیلیان است و زمین‌ساقه (ریزوم) آن بعنوان ادویه در آشپزی و گیاه دارویی در طب سنتی مورد استفاده قرار می‌گیرد. برخی آن را با نام زنجفیل نیز می شناسند. زنجبیل گیاهی گلدار است که از چین سرچشمه گرفته است. ریزوم (قسمت زیرزمینی ساقه) بخشی است که معمولاً به عنوان ادویه مورد استفاده قرار می گیرد. اغلب به آن ریشه زنجبیل یا به سادگی زنجبیل گفته می شود.

ساقه و ریشه زنجبیل

طبع زنجبیل و مصلح آن

به طور کلی می‌ توان گفت که طبیعت یا طبع زنجبیل گرم و خشک است. زنجبیل تازه که سبز رنگ است از نظر طبیعت، گرم در درجه دوم و خشک در درجه اول است. درحالی که نوع خشک شده آن در درجه دوم گرم و خشک است. مصلح و بهبود دهنده آن عسل و روغن بادام شیرین می باشد. طعم زنجبیل تند است.

مشخصات گیاه زنجبیل

از مشخصات زنجبیل این است که برگ‌ هایی با پهنک نسبتا بزرگ، گیاهان تیره سوز و منتهی به غلاف دارند، بطوری که این غلاف ها، معمولا طول ساقه ها را بطور کامل فرا می‌ گیرند. گل‎‌ های آنها غالباً بسیار زیبا، در ۲ نوع نر و ماده معمولا رنگین و مجتمع به صورت سنبله یا به ندرت خوشه اند. پوشش گل آنها معمولا به شکل کاسه و جام، از قطعات ۳ تایی تشکیل شده است.

عکس-گل-گیاه-زنجبیل

زنجبیل یا "زنجفیل"، ریشه یا ساقه زیرزمینی گیاهی از تیره "ثعلب" است که معمولا گیاهانی علفی و چند ساله هستند. ساقه هوایی آنها، از غده های زیرزمینی و یا ریزوم ضخیم و گوشت دار، که اندوخته فراوان مواد نشاسته ای و یا مواد معطر دربردارند منشاء می‌ گیرد.

هیچ یک از گیاهان تیره زنجفیل در ایران یافت نمی گردند. هند و مالزی، بیش از نقاط دیگر، دارای این گیاهان است. پرورش آن در جنوب آسیا، ژاپن، آفریقای شمالی، مکزیک، جزایر آنتیل و مخصوصاً ژامائیک معمول است.

ریشه زنجبیل

 

ارزش غذایی ۱۰۰ گرم زنجبیل خام

انرژی (کالری) پر وتئین(گرم) کربوهیدرات (گرم) چربی (گرم)
38 1 7 1
فیبر (گرم) ویتامین C (میلی‌گرم) پتاسیم (میلی‌گرم) منیزیم (میلی‌گرم)
2 4 320 35

خاصیت درمانی زنجبیل

درمورد خواص دارویی زنجبیل می توان به موارد زیر اشاره کرد:

قلب و عروق

  • می تواند سلول هایی که رگ های خونی را پوشش می دهند از استرس اکسیداتیو محافظت کند، که نشان می دهد می تواند به جلوگیری از سفت شدن شریان ها کمک کند.
  • کلسترول و تری گلیسرید را بهبود می بخشد.
  • سطح قند خون را بهبود می بخشد

دستگاه گوارش

  1. دم کرده این گیاه، دستگاه گوارش را تقویت نموده اشتها آور بوده و منجر به افزایش ترشح شیره های گوارشی می شود تا هضم غذا آسان گردد.
  2. ملین مزاج، تقویت‌کننده معده، بادشکن و ضدنفخ معده و روده است.
  3. از رشد کرم و انگل در معده و روده جلوگیری می‌ کند.
  4. ضعف دستگاه هاضمه را برطرف ساخته و موجب جذب بهتر غذا به بدن می‌ گردد.
  5. به کاهش سوء هاضمه و سوزش سر معده کمک می کند.

قوای جنسی

  • قوای جنسی را تقویت نموده و میل به آمیزش را افزایش می دهد.
  • خوردن آن همراه با زرده تخم مرغ، ضمن تحریک جنسی ضعف و ناتوانی قوای جنسی را برطرف می‌ سازد.

اختلالات عصبی

  • تقویت کننده دستگاه اعصاب مغزی نخاعی است.
  • دم کرده این گیاه، درد و کوفتگی و بی حسی عضلات را برطرف نموده و لرزش اندام‌ ها را درمان می‌ نماید.
  • ضماد آن، اعصاب حسی را تقویت نموده و فلج دست و پا را درمان می‌ کند.
  • ضماد زنجفیل درد های مفصلی و روماتیسمی را نیز تسکین می دهد.

گیاه زنجبیل

دیگر خواص درمانی زنجبیل

خلاصه آنکه زنجبیل، دارویی مقوی، معرق و مدر است که علاوه بر برطرف کردن اختلالات گوارشی عصبی و جنسی خواص دیگری نیز دارد که در ادامه آنها را ذکر کرده ایم.

  1. شب کوری، آبریزش چشم و ضعف قوای بینایی را برطرف می سازد.
  2. درمان کننده ناراحتی های کبدی و دفع کننده سموم بدن نیز می باشد.
  3. ضد اسکوربوت است و اگر بر روی پوست بدن مالش داده شود، ایجاد تحریک و قرمزی می کند.
  4. زنجبیل از ادویه خوراکی است و استفاده از آن بین همه ملل معمول است.
  5. از این گیاه به منظور خوش طعم ساختن نان قندی و برخی از اغذیه استفاده به عمل می آید.
  6. آروغ زدن را تسکین داده و خلط را برطرف می کند.
  7. سرفه را تسکین داده و گردش خون را تحریک می کند.
  8. ادویه تهیه شده از این گیاه در آشپزی کاربرد دارد.
  9. اسانس معطر ریشه‌ ها به وفور در عطر سازی، به عنوان ادویه و در طب محلی استفاده می شود.
  10. آسیایی ها ریزوم ها و برگ های آن را به عنوان معطر کننده در فرآورده های آرایشی، شامپو ها و پودر ها به کار می برند.
  11. متابولیسم بدن را افزایش می دهد. بنابراین، برای افزایش سوخت و ساز بدن افرادی که رژیم می گیرند نیز مفید است.
  12. همچنین در محافظت لباس ها از حشرات نیز کاربرد دارند.
  13. می تواند برای درمان سرفه، سرماخوردگی و علائم شبه آنفلوانزا نیز مفید باشد.
  14. این گیاه می تواند درد و تورم روماتیسم و آرتروز را کاهش دهد و به تسکین علائم آسم، قاعدگی دردناک و میگرن نیز کمک کند.
  15. ترکیبات جینجرول نوعی آنتی اکسیدان به نظر می رسند و مطالعات اولیه نشان می دهد که آنها از بدن در برابر انواع سرطان نیز محافظت می کنند. زنجبیل برای کاهش کلسترول و محافظت در برابر بیماری های قلبی مفید است.
زنجبیل خشک شده و پودر زنجبیل
زنجبیل خشک شده و پودر زنجبیل

شیوه های مصرف زنجبیل در درمان بیماری ها

  1. زنجبیل بصورت تازه یا خشک به صورت ورقه، چیپس یا پودر و یا به شکل آب گیری شده بصورت جوشانده قابل مصرف است. (زنجبیل بنفش تندی کمتری دارد و اغلب به صورت سبزی خورده می‌ شود).
  2. بهترین داروی سرماخوردگی و گلودرد است. هنگامی که حس کردید دچار سرماخوردگی شده اید، چند بار چای زنجبیل بنوشید و اگر گلودرد دارید، علاوه بر آنکه چای زنجبیل میل می نمایید، آن را غرغره کنید.
  3. شربت زنجبیل بهترین دارو برای معالجه زخم معده می باشد. این گیاه درد معده را از بین می برد، و مخصوصاً در زمستان به بدن گرما می بخشد.
  4. آن را می توان برای برطرف کردن حالت تهوع، استفراغ و دل به هم خوردگی که در بعضی از اشخاص در هنگام مسافرت با کشتی یا اتومبیل و هواپیما پیش می آید، به کار برد. در اینگونه موارد، شخص می تواند مقدار کمی از زنجبیل خشک شده را در دهان بگذارد و آن را بجود، فوراً حالت تهوع برطرف خواهد شد و یا اینکه شخص می تواند چای زنجبیل بنوشد.
  5. زنجبیل تازه و شربت یا چای زنجبیل، برای عقب افتادگی عادت ماهانه نیز تجویز می شود زیرا در بدن گرما تولید می کند و بدین وسیله مواد سمی و زاید را به صورت عرق از بدن خارج می سازد.
  6. دستور تهیه چای زنجبیل: یک قاشق چای خوری پودر خشک زنجبیل و یا دو قاشق چای خوری زنجبیل رنده شده‌ تازه را به همراه آب جوش داخل قوری بریزید و به مدت پنج دقیقه آن را با حرارت ملایم دم کنید و سپس آن را با عسل شیرین کنید و میل نمایید. چای زنجبیل هر چه بیشتر بماند و دم بکشد، تندتر می شود.
  7. اگر از تنتور (عصاره غلیظ گیاه) زنجبیل استفاده می‌ کنید، ده قطره از آن را در یک لیوان آب گرم بریزید، با عسل شیرین کنید و بنوشید.
  8. برای تهیه‌ شربت این گیاه، یک قسمت زنجبیل رنده شده را با سه قسمت عسل مخلوط کرده و در شیشه‌ در بسته ای در یخچال نگهداری کنید و هر موقع خواستید، مصرف کنید.
  9. زنجبیل را حتی برای کمپرس نیز می توان استفاده کرد که سموم بدن را خارج می سازد. برای این منظور ابتدا چای زنجبیل درست کنید و دستمالی را به آن آغشته کنید و آب اضافی آن را فشار دهید و در محل زخم یا درد بگذارید.
  10. شربت زنجبیل برای زخم معده بسیار مفید است. مبتلایان به زخم معده باید هر روز قبل از غذا یک قاشق چای خوری از این شربت را همراه با کمی آب بنوشند، زخم معده‌ آنها پس از مدتی التیام خواهد یافت.
  11. برای درمان سرماخوردگی و آنفولانزای ناشی از باد و سرما که علائم آن احساس سرما، ناسازگاری با سرما، درد های آرتریت مفاصل، سردرد ها و گرفتگی بینی است می توانید از جوشانده‌ زنجبیل تازه و پیازچه استفاده کنید. این جوشانده بدین صورت تهیه می شود که تکه های زنجبیل به اندازه‌ انگشت و پیازچه را در نیم لیتر (دو فنجان) آب به مدت ده دقیقه بجوشانید. جوشانده را گرم و به هنگام بروز اولین علائم سرماخوردگی بنوشید.
  12. برای درمان افرادی که سردی در ریه ها یا خلط سرد به همراه علائم خلط شفاف، سرفه و کوتاهی نفس دارند، جوشانده زنجبیل را اینگونه تهیه کنید: حدود ۵۰ گرم از زنجبیل تازه ( ۱ / ۵ انس) و ۳۰ گرم ( ۱ - ۲ قاشق سوپ خوری) قند مالت (یا قند نیشکر خام با شیره قند) را جوشانده و گرم بنوشید.
  13. برای درمان سوء هاضمه (استفراغ و اسهال به دنبال مصرف غذاهای فاسد) و برطرف شدن علائم سردی عمومی (سردی دست ها و پاها، روماتیسم (آرتریت) که با باد سرما وخیم تر می شود. زنجبیل رنده شده تازه را به شکل چای مصرف نمایید.
  14. برای درمان عدم تعادل اسید معده و برگشت اسید معده، تهوع ناشی از بیماری حرکت و بیماری صبحگاهی و استفراغ، جویدن تکه‌ کوچکی از زنجبیل تازه یا کریستالیزه (به شکل آب نبات)، درمان بسیار خوبی است.

چای زنجبیل

شیوه نگهداری و مصرف زنجبیل

زنجبیل تازه و پوست نکنده حداکثر تا دو هفته در یخچال و تا شش ماه در فریزر قابل نگهداری است. از زنجبیل تازه در تهیه غذاهای هندی، غذاهای سرخ کردنی و سس سالاد استفاده می‌ شود.

موارد منع مصرف زنجبیل

  1. افراد با طبع گرم باید از مصرف طولانی و مقدار زیاد زنجبیل خودداری کنند زیرا مصرف زیاد آن می تواند منجر به افزایش اختلالات خلط گرم شود.
  2. افرادی که فشارخون بالا دارند باید مصرف زنجبیل را کاهش دهند.
مطالب مرتبط
اخبار روز سایر رسانه ها
    دیدگاه
    آخرین اخبار
    اخبار مرتبط سایر رسانه ها