تاثیرات قند های طبیعی و مصنوعی در بدن

در رژیم غذایی بسیاری از افراد به خصوص کسانی که به دیابت مبتلا هستند قند بسیار محدود شده است، زیرا مصرف قند زیاد سبب بروز انواع بیماری ها می شود و وضعیت افراد دیابتی را بدتر می کند. به خاطر داشته باشید که همه انواع قند ها به یک شکل تولید نمی ‌شوند و این نکته از اهمیت زیادی برخوردار است که تفاوت قند طبیعی و قند مصنوعی را بدانید.

هدف اصلی شما در رژیم غذایی باید اجتناب کامل از مصرف قند های مصنوعی باشد تا از انواع بیماری ‌ها همچون چاقی، دیابت و بیماری‌ های قلبی در امان باشید. اگر قصد دارید از یک رژیم غذایی متعادل در جهت اهداف مختلف مثل کاهش وزن و یا درمان بیماری ها پیروی کنید حتما قبل از هر اقدامی با یک متخصص تغذیه در این زمینه مشورت کنید.

قند طبیعی، قندی است که به طور طبیعی در غذا وجود دارد. قند‌ های طبیعی همان قند‌ هایی هستند که در تمام میوه ‌ها (تازه، منجمد، خشک شده، کنسروی) محصولات لبنی مانند شیر و ماست، برخی از سبزیجات (مانند سیب زمینی شیرین و ذرت) و آبمیوه ‌ها و آب سبزیجات وجود دارند. این قند‌ ها بخش طبیعی و ذاتی غذا هستند و کسی آ‌نها را اضافه نکرده است.

قند افزوده، قند‌ هایی هستند که حین فرآیند تولید، ساخته یا به مواد غذایی افزوده می ‌شوند. شیرین کننده های مصنوعی مواد شیمیایی هستند که جایگزین قند می شوند. بیشتر آنها از قند طبیعی شیرین تر هستند. شیرین کننده های مصنوعی عبارتند از: پتاسیم آسه سولفام، آسپارتام، ساخارین، و سوکرالوز.

شما می ‌­توانید موارد زیر را که از موارد قند های طبیعی هستند، به عنوان جایگزین قند و شکر مصنوعی در نظر بگیرید. انواع قند طبیعی عبارتند از:

شکر نارگیل از شیره­ موجود نارگیل استخراج می ‌­شود. این ماده حاوی چند ماده مغذی از جمله آهن ، روی ، کلسیم ، پتاسیم و همچنین آنتی اکسیدان است. این نوع قند به دست آمده از نارگیل، شاخص گلیسمی کمتری نسبت به قند دارد که ممکن است تا حدی به این مربوط باشد که محتویات آن خود دارای انسولین است.

کشمش که در حقیقت همان دانه ­‌های خشک شده­ انگور است توسط عموم مردم به عنوان جایگزینی برای قند طبیعی در نظر گرفته می ­‌شود. اما بر خلاف این باور مرسوم نصف فنجان حاوی کشمش کالری برابر با ۲۱۷ و ۴۷ گرم شکر و قند در خود دارد. کشمش با داشتن کالری و قند طبیعی بالا باید کم مصرف شود. اما به علت دارا بودن مواد مفید بسیار نباید از سبد غذایی روزانه حذف شود.

ملاس مایعی شیرین و قهوه‌­ ای است با غلظت زیاد که شبیه به شربت است و از جوشاندن نیشکر یا آب چغندر قند تهیه می­‌ شود. ملاس شامل تعدادی ویتامین و مواد معدنی و همچنین آنتی اکسیدان است. علاوه بر این، محتوای بالای آهن، پتاسیم و کلسیم آن برای سلامت استخوان و قلب مفید می باشد.

خرما انواع مختلف و متفاوتی در بازار موجود است، اما بیشترین شکل مصرف خرما به صورت خرمای خشک شده است که در ایران بسیار محبوب بوده و در کنار چای، شیر یا نوشیدنی ­‌های دیگر مورد استفاده قرار می ­‌گیرد. مصرف خرما به دلیل داشتن فیبر و مواد مغذی می ‌­تواند جایگزین خوبی به عنوان قندی طبیعی باشد، اما باید دقت شود که بیش از حد مصرف نشود.

عسل مایع غلیظ طلایی رنگی است که از ویتامین ­‌ها، مواد معدنی و آنتی اکسیدان تشکیل شده است. اسیدهای فنلیک و فلاونوئید های موجود در عسل مسئول فعالیت آنتی اکسیدانی آن هستند که می ‌­توانند به جلوگیری از دیابت، التهابات، بیماری­‌ های قلبی و عروقی و سرطان کمک کند. در حالی که عسل فواید بسیار زیادی دارد، حاوی فروکتوز است که می‌ تواند سبب بروز مشکلاتی برای سلامتی شود، به طور خلاصه عسل هنوز قند است و بی‌ ضرر نیست.

محصولاتی که بیشتر قند افزوده دارند معمولا غلظت قند آنها نسبت به چیزی مانند یک عدد میوه، خیلی بیشتر است و همین باعث می ‌شود بدون اینکه متوجه شوید، به راحتی قند بسیار زیادی وارد بدنتان کنید. مثلا وقتی نوشابه ‌ای را سر می ‌کشید، خیلی راحت و به یکباره ۴۰ تا ۵۰ گرم قند وارد بدن خود می ‌کنید. اما دریافت ۴۰ یا ۵۰ گرم قند از طریق شیر یا میوه، مستلزم این است که مقدار خیلی بیشتری شیر بنوشید یا میوه بخورید.

اما به یاد داشته باشید که فقط مصرف قند طبیعی همیشه هم بهترین راه برای کمتر مصرف کردن خوراکی ‌های شیرین نیست. مثلا آبمیوه را در نظر بگیرید؛ یک فنجان آبمیوه صد در صد طبیعی، مقدار قابل توجهی قند دارد و قند افزوده هم محسوب نمی ‌شود، اما با مصرف آن، قند بسیار زیادی وارد بدنتان می ‌کنید.

شما می ‌توانید قند اضافه را در تمام محصولات شیرین و غیرشیرین اغلب مورد استفاده ‌ای که تصورش را هم نمی ‌کنید جزء شیرینی ‌ها باشند بیابید. بستنی، غلات صبحانه، آبنبات، مافین، نان، سس سالاد، بیسکوئیت، سس پاستا و ….

سازمان بهداشت جهانی و متخصصان تغذیه مرتب توصیه می کنند که مصرف قند را کاهش دهید، از طرف دیگر مدام ما را به مصرف میوه ها و سبزیجات تشویق می کنند. انواع قند موجود در میوه ها یا مواد غذایی فرآوری شده مانند نوشابه به یک اندازه به بدن ما کالری می رسانند اما مصرف قند فرآوری شده خطراتی برای سلامتی ما دارد که در قند میوه ها و شیر وجود ندارد

به طور مثال 10 گرم قند میوه با 10 گرم قند فرآوری شده از نظر میزان کالری برابر هستند اما قند فرآوری شده برای سلامتی مضر است.
تمام میوه ها حاوی مقداری قند هستند اما این مقدار در میوه های شیرین مانند انبه، خرما و هندوانه بیشتر است. به طور کلی می توان گفت قند میوه ها نسبت به غذاهای شیرین کمتر است. تقریبا تمامی افراد حتی بیماران دیابتی می توانند به میزان مورد نیاز بدن میوه مصرف کنند زیرا قند آنها با ویتامین ها، مواد معدنی، فیبر، فیتوشیمیایی و آب ترکیب شده است.

• شیرین کننده‌های طبیعی و مصنوعی با وجود شباهت زیادی که در طعم دارند، می‌ توانند از جهات مختلفی با هم تفاوت داشته باشند. اولین تفاوت، در نحوه تولید آنهاست. قندهای طبیعی طی فرآیند های طبیعی موجود در طبیعت مانند فتوسنتز ایجاد می ‌شوند و منبع حیوانی یا گیاهی دارند. اما قندهای مصنوعی در آزمایشگاه‌ ها و از طریق فرآیند های شیمیایی تهیه و تولید می‌ شوند.
• تفاوت دیگر به نحوه تجزیه این مواد در بدن مربوط می ‌شود. هنگامی که یک منبع غذایی حاوی قند طبیعی نظیر انواع میوه‌ ها را مصرف می ‌کنید، مواد معدنی و مغذی دیگری نظیر فیبر، پروتئین، چربی ‌ها و ویتامین ‌ها را نیز دریافت می ‌کنید. این مواد علاوه بر اینکه فواید زیادی برای سلامتی بدن دارند، می ‌توانند اثراتی نیز بر نحوه تجزیه قند در بدن داشته باشند.
• قندهای مصنوعی اغلب حاوی مواد مغذی مورد نیاز بدن نیستند و ارزش غذایی پایینی دارند. در نتیجه مصرف این مواد فایده ‌ای را برای سلامتی بدن به همراه نخواهد داشت.

تحقیقات نشان داده است افرادی که رژیم غذایی سرشار از قند دارند، احتمالا بیش از سایرین تجربه اضافه وزن خواهند داشت. قند قادر است با هورمون ­‌های بدن درگیر شود و در عملکرد آنها اختلال به وجود آورد. این اختلال­‌ ها شامل اختلال در به وجود آمدن احساس سیری و رضایت پس از صرف غذا با شکر بالا و افزایش کالری و اضافه کردن وزن است.

مصرف قند بیش از اندازه می ‌­تواند سبب آسیب زدن به متابولیسم بدن شود که در نهایت به افزایش انسولین و واحد های چربی می ‌انجامد. قند مصرفی اگر به مقدار زیادی باشد باعث کاهش سلامت دهان و به وجود آمدن دیگر بیماری­‌ ها مثل بیماری قلبی، دیابت و سرطان خواهد شد.