معرفی گیاه پنیرک و خواص آن | طبع پنیرک و طریقه مصرف آن

پنیرک با نام علمی Malva sylvestris گیاهی است که برخی فکر می‌ کنند، نوعی علف هرز است، در صورتی که این گیاه که به فراوانی یافت می‌ شود، برای انسان بسیار مفید است و گل و برگ آن خواص دارویی دارند. پنیرک گیاهی است علفی و پایا با گل‌ هایی به رنگ بنفش روشن و رگ برگ‌ های تیره که معمولاً به ارتفاع 60 تا 120 سانتی‌ متر در چمن‌ زارها، پرچین‌ ها و مزارع رشد می‌ کند. برگ‌ های پنیرک دارای لعاب و ویتامین‌ های (C -B-A) است. پنیرک تاریخچه‌ ای بسیار طولانی در زمینه درمان سرفه دارد. ویژگی عصاره این گیاه باعث التیام و تسکین گلو می‌ شود. خاصیت ضد میکروبی آن نیز می‌ تواند در برطرف کردن عامل اولیه درد گلو مفید باشد. برای رفع سرفه خشک معمولاً چای پنیرک را می‌ نوشند. برخی از گونه‌ های پنیرک به‌ ویژه در خاورمیانه و آسیا به عنوان ماده غذایی و دارویی مورد استفاده قرار می‌ گیرند. پنیرک در اغلب اقلیم‌ ها، از مناطق ساحلی گرفته تا زیستگاه‌ های طبیعی کوهستانی یافت می‌ شود. برای مردمان روزگار باستان، پنیرک از سالم‌ ترین گیاهان خوراکی بود که در آن واحد برای خوراک و درمان کاشته میشده است. 

اسامی دیگر پنیرک:

• از برخی نام‌ های دیگر پنیرک می‌ توان به پین دیره، خطمی کوچک، گیاه توله، ملوخیا، ختمی مشک بو، خبازی، حباجی و خیرو نام برد.

طبع پنیرک:

• سرد و تر متمایل به معتدل، که اخلاط غلیظ را رقیق و اخلاط خیلی رقیق را معتدل می‌ کند.

پنیرک، دارای خاصیت دارویی به این شرح است:

• جوشانده گل پنیرک برای برطرف‌ کردن اختلالات ریوی و درمان‌ سرفه‌ های‌ مزمن، تنگی‌ نفس، برونشیت و تقویت‌ برونش­ها استفاده می‌ شود.
• اگر می خواهید دهان را ضدعفونی کنید و ناراحتی‌ های حلق و گلو را تسکین دهید، باید جوشانده گل پنیرک را غرغره کنید.
• برای رفع التهاب تنفسی، پنیرک همراه ختمی مفید است.

• پنیرک ورم معده و روده، یبوست­ های مزمن و اسهال خونی مفید است و دم کرده گل پنیرک، دستگاه گوارشی را فعال نموده و درمان می‌ کند.
• جوشانده یا دم کرده گل پنیرک یک مسهل مناسب نیز محسوب می­ شود.
• پنیرک از گیاهان مقوی سینه است و همراه شقایق و پاخر و غیره به همین منظور به مصرف می‌ رسد. توصیه می‌ شود که گل و برگ پنیرک را در آغاز تابستان بچینند.

• برای برطرف‌ شدن مشکل انسداد مجاری ادراری، دم کرده یا جوشانده گل پنیرک، کلیه‌­ ها را تقویت می کند.
• عفونت­ های کلیه، مثانه و مجرای ادرار با دم‌ کرده گل پنیرک درمان می ­شود.
• عرق پنیرک ادرار آور است و می‌تواند به درمان درد مثانه و دفع سنگ کلیه کمک کند.

جهت تسکین درد های مفصلی و رماتیسمی از ضماد گل‌ پنیرک استفاده می‌ شود که در درمان درد های مفصلی ناشی از نقرس، بسیار مفید و موثر است.

• در درمان زخم­ های پوستی و گشوده شدن کورک‌ ها و آبسه­‌ ها، ضماد گل پنیرک بسیار موثر است.
• درد های عفونی گوش را بخور جوشانده گل پنیرک تسکین می­ دهد.
• جوشانده گل پنیرک، داروی مناسبی در ضد عفونی جراحات چشم محسوب می‌­ گردد. خلاصه آن که پنیرک، گیاهی مناسب و موثر در درمان بیماری­ های گوارشی، ریوی، کلیوی، مفصلی و پوستی و عفونی است.

• مرهم و قاعده‌ آور است.
• این گیاه یک داروی محلی برای آبسه، برونشیت، التهاب مجاری صفراوی، سرفه، وجود قند در ادرار، چشم درد، بواسیر، گلو درد، دل درد و تومور هاست.
• گل پنیرک در زیاد شدن شیر زنان شیرده نیز بسیار موثر است.
• جوش‌ های صورت را درمان کرده و به نرم شدن پوست کمک می‌ کند.

• برخی از محققان تأکید می‌ کنند که استفاده مکرر (بخصوص از آب برگ‌ های تازه) می تواند به دلیل خاصیت ضعیف بالا بری فشارخون التیام زخم‌ ها را به تعویق بیندازد.
• بیماران مبتلا به دیابت و یا افرادی که بدنشان به تغییرات قند‌ خون حساسیت نشان می‌ دهد، باید با توجه بیشتری این گیاه را مصرف نمایند، زیرا سبب کاهش قند‌خون می گردد.
• افرادی که سابقه آلرژی به گیاهان دارویی دارند باید در مصرف پنیرک احتیاط نمایند.
• استفاده از گیاه پنیرک برای زنان در دوران بارداری ممنوع است.
• همچنین زیاده‌ روی در مصرف پنیرک باعث بهم ریختن معده‌ های ضعیف می‌ شود.
• در حالت کلی، در مصرف خوراکی این گیاه دارویی، بدون مشورت پزشک، زیاده‌ روی نکنید.

• برای تسکین سرفه و برونشیت دم‌ کرده پنیرک را به این صورت تهیه نمایید: ۲۵۰ گرم گل و برگ یا ۳۰ گرم ریشه را در یک‌ لیتر آب‌ جوش دم‌ کنید. روزانه چهار یا پنج فنجان از این دم‌ کرده بنوشید. این دم‌ کرده مسهل ضعیفی نیز هست.
• دم‌ کرده یا جوشانده پنیرک برای گلو درد: با حدود ۴۰ گرم برگ و ریشه یا گیاه کامل دم‌ کرده‌ای فراهم کنید. به صورت غرغره برای گلو درد، به صورت شست و شو برای ورم های چشمی و به صورت کمپرس یا شست وشو برای درمان دمل یا جوش مناسب است.
• تهیه دمنوش پنیرک برای کلیه: ابتدا گل‌ های این گیاه را به مدت 2 دقیقه در آب جوش بریزید و سپس با استفاده از یک صافی گل‌ های گیاه را جدا کرده و دمنوش را صاف کرده و میل کنید. برا بهتر شدن طعم دمنوش می‌ توانید شکر یا عسل را نیز به آن اضافه کنید. این دمنوش برای تسکین درد و درمان مشکلات کلیوی مؤثر است.
• برای آرامش و نرمی پوست‌ های حساس و ظریف می‌ توان پوست صورت و حتی پلک ها را با محلولی که به طریق ذیل تهیه می‌ شود به‌کاربرد. یک مشت برگ پنیرک را به مدت ده‌ دقیقه در یک‌لیتر آب‌ جوش دم‌ کنید.
• برای طراوت و درمان آفتاب سوختگی، می‌ توان روی مواضع سوختگی از لوسیونی استفاده کرد که به‌ صورت ذیل تهیه می‌ شود: ۵۰ گرم گل و ریشه را در یک‌ لیتر آب بجوشانید.
• برای کمپرس کردن آبسه‌ ها، کورک ها، جوش ها و غیره به این صورت تهیه شود: یک‌ لیتر آب‌ سرد را بر روی یک مشت از گیاه بریزید و 2-3 دقیقه بجوشانید و مصرف .