همه چیز در مورد پونه؛ از خواص دارویی تا هشدارهای مصرف + طبع و کالری

فواید پونه با داشتن ویتامین، کلسیم و دیگر مواد لازم برای بدن شامل درمان انواع عفونت ها و رفع مشکلات گوارشی مفید است. این سبزی طبع گرمی داشته و بهتر است با مصلح مصرف شود. در ادامه این مطلب درباره خواص و مضرات پونه، شیوه مصرف و طبع آن بیشتر می خوانید.

پونه

• نام علمی: Mentha pulegium
• شکل ظاهری: پونه دارای برگ‌هایی بیضی‌شکل، ساقه‌ای نازک و گل‌هایی کوچک به رنگ بنفش یا صورتی است
• طعم: طعم پونه تند، تیز و کمی تلخ است

• فصل برداشت پونه: بهترین زمان برای برداشت پونه معمولاً اواخر بهار و اوایل تابستان است، به ویژه زمانی که گیاه در حال گلدهی است.
• مناطق کاشت پونه: پونه در مناطق مختلفی از جهان، از جمله خاورمیانه، اروپا و شمال آفریقا به صورت وحشی رشد می‌کند. در ایران، در مناطقی مانند گیلان و مازندران، به ویژه در اطراف رشت و لاهیجان، به صورت خودرو یافت می‌شود. همچنین در دشت‌ها و نقاط مرطوب مانند کنار باتلاق‌ها و جویبارها نیز به چشم می‌خورد.

بیشتر بخوانید: تفاوت پونه و نعنا

کالری پونه

در 100 گرم پونه حدود 70 کیلوکالری انرژی وجود دارد.

ارزش غذایی پونه

طبع پونه

اکثر گونه‌ های مربوط به خانواده نعناعیان طبع گرم و خشک دارند. گیاه پونه (کوهی و رود) نیز مانند گیاه نعناع دارای طبع گرم و خشک است.

مصلح پونه

• سرکه
•  کاسنی
•  دوغ
•  ماست
• زنیان

خواص پونه

1. مصرف چای پونه کوهی در سردردهای ناشی از سرماخوردگی به ویژه سینوزیت اثر آرام کننده دارد.
2. مصرف پونه‌ کوهی کار روده‌ ها را منظم می‌ کند و بی اشتهایی را تسکین می‌ دهد و برای ناراحتیهای کبدی بسیار مؤثر است.
3. اگر گاهی پس از صرف غذا در معده احساس سنگینی نمودید و یا غذا را ترش کردید می‌ توانید از این دم کرده استفاده کنید.
4. برای دفع کنه و حشرات، می‌ توان در محل آغل حیوانات پونه پاشید.
5. پونه چون اثر محرک بر روی ترشحات صفرا دارد، تسهیل کننده عمل هضم نیز می‌ باشد

دم کرده پونه اعصاب را تقویت نموده و یک داروی ضد تشنج و ضد عصبانیت محسوب می‌ شود ودارویی آرام بخش نیز می‌ باشد، پونه، سردردهای عصبی را تسکین می‌ دهد.

پونه ضد التهاب و ضد عفونی کننده است. به همین خاطر می‌ تواند شما را از شر آکنه و جوش‌ های التهابی خلاص کند. همچنین به خاطر حجم آنتی اکسیدانی که دارد، خاصیت جوانسازی داشته و پوست شما را جوان و شاداب نشان می‌ دهد. گردش خون را بهبود داده و باعث می‌ شود که حجم بیشتری از خون و اکسیژن به پوست شما سرازیر شود. به همین خاطر است که استفاده از پونه در اشکال مختلف مانند سبزی خوردن، دمنوش پونه، استفاده در غذا و غیره می‌ تواند به بهتر شدن پوست شما هم کمک کند.

دم کرده پونه، ادرار را افزایش، سنگ کلیه و مثانه و بی اختیاری ادرار را درمان می‌ نماید. پونه کمک بزرگی به دفع سنگهای کلیه می کند. این گیاه دارای ترکیبات گیاهی بسیاری از جمله؛ از جمله فلاونوئید ها، ترپن ها، کومین ها، ساپونین ها، آلکالوئید ها، استرول ها و تانن ها است که برای کلیه مفید هستند.

پونه برای دندان

پونه برای عفونت دندان بسیار مفید خواهد بود. این گیاه حاوی خاصیت ضد باکتری و آنتی اکسیدان است و به عنوان یک ماده درمانی مناسب برای آبسه دندان شناخته شده است. همچنین ایمنی بدن را تقویت می کند و به بدن در مبارزه با عفونتهای دندان و سرعت بخشیدن به روند بهبودی کمک می کند.

چند قطره روغن پونه کوهی را مستقیماً روی دندان و لثه آسیب دیده بمالید و حداقل بگذارید ۱۵ دقیقه در دهان بماند. با مخلوط کردن ۳ تا ۵ قطره روغن پونه کوهی با یک فنجان آب گرم ، یک دهان شویه درست کنید.

​خواص پونه برای زنان

دم‌نوش پونه می‌تواند گرفتگی‌های عضلانی رحم را کاهش داده و در تسکین دردهای قاعدگی مؤثر باشد. همچنین به دلیل خاصیت ضدعفونی‌کننده، در بهبود عفونت‌های مجاری تناسلی نقش دارد. مصرف متعادل آن به تنظیم چرخه قاعدگی و کاهش نفخ نیز کمک می‌کند.

پونه برای دیابت

ترکیبات فعال موجود در پونه کوهی، با مکانیسم‌ های مختلفی از جمله تنظیم سطح قند خون، کاهش التهاب و بهبود حساسیت به انسولین، به کنترل این بیماری کمک می‌ کنند. همچنین آنتی‌ اکسیدان‌ های قوی موجود در این گیاه، از سلول‌ ها در برابر آسیب‌ های ناشی از دیابت محافظت کرده و به بهبود عملکرد کلی بدن کمک می‌ نمایند.

پونه برای سیستم گوارش

عصاره اورگانو با از بین بردن انگل روده و محافظت آن در برابر نشت روده، به سلامت روده کمک کرده و مشکلات گوارشی را رفع می کند. دمنوش های حاصل از پونه ضد درد، ضد نفخ و پاک کننده ی معده و دستگاه گوارش است. دم کرده یا جوشانده پونه، مقوی معده و رفع سکسکه، استفراغ، دل درد، دلپیچه، ترشی معده و درد معده است. پونه اشتها آور بوده، هضم کننده غذا و صفرا بر نیز می‌ باشد..

پونه برای سرماخوردگی

این گیاه با خاصیت ضدعفونی‌کننده و ضدالتهابی، به تسکین علائم سرماخوردگی مانند گلودرد و گرفتگی بینی کمک می‌کند. دمنوش پونه می‌تواند سیستم ایمنی را تقویت کرده و روند بهبودی را تسریع بخشد. همچنین، بخور پونه برای باز کردن مجاری تنفسی و کاهش سرفه مفید است.

فواید پونه برای کبد

یکی از مهم‌ ترین خواص پونه، تاثیر مثبت آن بر سلامت کبد است. ترکیبات فعال موجود در پونه به ویژه در ساقه‌ های گل‌دار آن، قادرند سموم تجمع‌ یافته در کبد را دفع کرده و به پاکسازی این عضو حیاتی کمک کنند.

خواص پونه برای عفونت

پونه با دارا بودن ترکیبات ارزشمندی چون تیمول و کارواکرول، به عنوان یک آنتی‌ بیوتیک طبیعی عمل کرده و از بدن در برابر طیف گسترده‌ای از باکتری‌ها و عفونت‌ها محافظت می‌ کند. این گیاه دارویی با تحریک تولید سلول‌های سفید خون، سیستم ایمنی بدن را تقویت کرده و روند بهبود بیماری‌ها را تسریع می‌ بخشد.

پونه برای معده

 پونه می‌ تواند در تسکین مشکلات گوارشی مانند نفخ، گاز و درد معده بسیار موثر باشد. علاوه بر این خاصیت ضد اسپاسم پونه به کاهش دردهای ناشی از گرفتگی معده کمک می‌ کند. همچنین مصرف متعادل پونه در بهبود عملکرد کبد و افزایش تولید صفرا که برای هضم غذا ضروری است، نقش بسزایی دارد.

مضرات پونه

• ممنوعیت در بارداری: پونه به دلیل ترکیبات قوی مانند پولوگون ممکن است باعث تحریک رحم شود و برای زنان باردار خطرناک باشد.

• حساسیت: برخی افراد ممکن است به پونه حساسیت داشته باشند که می‌تواند باعث تحریک پوست یا مشکلات تنفسی شود.

• مصرف بیش از حد: مصرف مقادیر زیاد پونه (به‌ویژه به‌صورت عصاره یا روغن) می‌تواند به کبد یا کلیه‌ها آسیب برساند.

• تداخل دارویی: پونه ممکن است با داروهای خاصی مانند داروهای ضد انعقاد یا ضد صرع تداخل داشته باشد.

• کودکان: مصرف پونه برای کودکان زیر ۲ سال توصیه نمی‌شود.

شیوه مصرف پونه

• در آشپزی: پونه تازه یا خشک شده، یک چاشنی فوق‌العاده برای انواع غذاهاست. می‌توانید آن را به آش، سوپ، ماست و خیار، دوغ، انواع خورش‌ها، کوفته و حتی سالاد اضافه کنید. عطر و طعم خاص پونه، تجربه‌ای متفاوت به غذاهای شما می‌بخشد.

• دم‌نوش پونه: یکی از محبوب‌ترین روش‌های مصرف پونه، تهیه دم‌نوش آن است. کافیست یک قاشق چای‌خوری پونه خشک شده را در یک لیوان آب جوش بریزید و اجازه دهید 5 تا 10 دقیقه دم بکشد. این دم‌نوش گرم و آرام‌بخش برای هر زمان از روز مناسب است.

• عرق پونه: عرق پونه که از تقطیر بخار آب پونه به دست می‌آید، تمامی خواص درمانی گیاه را به صورت غلیظ‌تر دارا است و برای رفع مشکلات گوارشی بسیار توصیه می‌شود.

• روغن پونه: روغن اسانسی پونه (که باید با احتیاط و زیر نظر متخصص مصرف شود) در آروماتراپی و برای ماساژ موضعی جهت تسکین دردها کاربرد دارد.

• در فضای خانه: می‌توانید چند شاخه پونه تازه را در منزل قرار دهید تا از عطر دلنشین آن بهره‌مند شوید و حشرات را دور کنید.

• موارد منع مصرف پونه

• استفاده از دمنوش پونه در برخی از افراد سردرد را تشدید می‌ کند، مصرف زیاد پونه و دمنوش پونه باعث مسمومیت می‌ شود.
• استفاده زیاد از پونه برای زنان باردار ممنوع است، زیرا موجب سقط جنین می‌ شود. مصرف پونه خشک و تازه و یا دمنوش پونه در مقادیر کم و با مشورت پزشک برای زنان در دوران بارداری مفید است، اما روغن پونه باعث انقباض رحم شده و با افزایش جریان قاعدگی خطر سقط جنین در زنان باردار را افزایش می دهد.
• زیاده روی در مصرف پونه باعث افزایش فشار خون و تپش قلب خواهد شد. همچنین می‌ تواند موجب تشنج شده و برای معده و کلیه مشکلات جبران ناپذیری ایجاد کند.