هشدار برای پدر و مادرها! این نشانه ها خبر از بلوغ زودرس می دهند

بلوغ زودرس از مشکلاتی است که اغلب والدین با آن مواجه می شوند. این مشکل ممکن است در اثر ارث و ژنتیک رخ بدهد یا برخی عوامل محیطی و مصرف غذاهایی مانند سویا یا پیاز بر آن تاثیر گذار باشند. اینفوگیاهی در این مطلب از علل بلوغ زودرس و نشانه های آن در دختران و پسران صحبت می کند.

بلوغ زودرس را چگونه تشخیص دهیم؟

مهمترین عامل شروع بلوغ زودرس، ژنتیک است. عوامل دیگری که در بلوغ زودرس خصوصاً در اولین پریود زودرس در دختران نقش دارند؛ وزن پایین هنگام تولد و چاقی (BMI بالا) در ابتدای سن ۸ سالگی است . به طور کلی علل اصلی بلوغ زودرس، ناشناخته هستند، اما آسیب‌های (مغزی ضربه به سر)، رادیوتراپی، توده، التهاب، اختلالات هورمونی، اختلالات غدد فوق کلیوی، برخی جهش‌های ژنتیکی می توانند از دیگر دلایل این عارضه باشند. همچنین بروز برخی تومور‌ها مثل تومور‌های ترشح کننده (Hcg) و هورمون جنسی و همچنین اندروژن‌های خارجی (هورمون‌های مردانه) می‌تواند باعث بلوغ زودرس در پسران شود.

با مشاهده‌ی اولین علائم بلوغ در کودکان زیر ۸ یا ۹ سال، به دکتر متخصص اطفال مراجعه کنید. حتی اگر مطمئن نیستید آنچه را مشاهده می‌کنید نشانه‌ای از بلوغ است، برای ارزیابی کودک خود با دکتر مشورت کنید.

علائم بلوغ زودرس

بلوغ زودرس، در دختران و پسران با علائم مشابه بلوغ عادی یکسان است. تنها تفاوت آن در سن ایجاد این تغییرات است که می‌تواند مشکلات اساسی برای کودک به همراه داشته باشد. این تغییرات معمولا در سنین گفته شده و پیش از نوجوانی خود را نشان می‌دهند. شایع‌ترین علائم بلوغ زودرس‌، عبارتند از:

•     جهش سریع در رشد قد

•     رشد موهای شرمگاهی و زیربغل یا سبیل و ریش در پسران

•     آکنه و جوش

•     علاقه به رابطه جنسی در نوجوانی در برخی نوجوانان

•     بوی بدن بزرگسالان

علادم بلوغ زودرس در دختران

•     بزرگ شدن و رشد سینه (اولین نشانه در دختران)

•     پریود زودهنگام در سنین ۸ تا ۹ سالگی

علائم بلوغ زودرس در پسران

•     رشد و بزرگ شدن بیضه‌ها، آلت تناسلی و کیسه‌ی بیضه

•     بَم شدن زودهنگام صدا (آخرین نشانه‌های بلوغ پسران).

جهش رشد یکی دیگر از علائم این مشکل هم در پسران و هم در دختران است.

چه کسی در معرض خطر بلوغ زودرس است؟

عوامل زیادی وجود دارد که فرزندانتان را در معرض زودتر بالغ شدن قرار می‌دهد که برخی از آن‌ها قابل پیشگیری هستند.

    سابقه‌ی خانوادگی

بلوغ زودرس دختران را با سرعت بسیار بیش‌تری نسبت به پسران تحت تأثیر قرار می‌دهد. اگر سابقه‌ی خانوادگی این بیماری وجود داشته باشد، ممکن است کودک شما در معرض خطر بلوغ زودرس باشد.

    چاقی

در طی ۳۰ سال گذشته میزان چاقی در کودکان بیش از دو برابر شده است. تخمدان‌ها تنها مکانی در بدن نیستند که استروژن تولید می‌کنند. سلول‌های چربی نیز هورمون استروژن تولید می‌کنند. بنابراین، با افزایش سطح چاقی در سراسر جهان، تعجب آور نیست که میزان بلوغ زودرس افزایش یابد.

    نژاد

جالب است بدانید به‌طور متوسط دختران آمریکایی آفریقای و نژادهایی با پوست تیره، سریع‌تر از دختران سفیدپوست به بلوغ می‌رسند. در موارد حتی علائم بلوغ زودرس در ۶ سالگی نیز دیده شده است.

    ژنتیک

گاهی اوقات بلوغ زودرس می‌تواند درنتیجه‌ی جهش‌های ژنتیکی باشد که باعث ترشح هورمون‌های جنسی می‌شود. در اکثر مواقع، کودکانی که به این علت دچار بلوغ زودرس مرکزی می‌شوند، والدین یا خواهر و برادرشان نیز به این اختلال دچار بوده‌اند.

    مهاجرت، فرزندخواندگی و غیره در سنین پایین

تاثیرات ناگهانی محل زندگی مانند مهاجرت یا فرزندخواندگی بین‌المللی می‌تواند بر بروز بلوغ زودهنگام موثر باشد. در تحقیقات نشان داده شده که کودکان این چنینی ۱۰ تا ۲۰ درصد بیش از سایرین در معرض ابتلا به این مشکل هستند. یکی از مهم‌ترین موارد در جلوگیری از ابتلا به بلوغ زودرس توجه به سن کودک در هنگام فرزندخواندگی یا مهاجرت است.

    قرار گرفتن در معرض محصولات هورمونی

مصرف محصولات حاوی تستوسترون یا استروژن مانند قرص‌های ضدبارداری، کرم یا پمادها در دوران شیردهی می‌تواند زمینه‌ساز بلوغ زودرس در کودکان باشد. همچنین اگر کودکی ماده‌ای حاوی چنین هورمون‌هایی را مصرف کند، در معرض خطر بلوغ زودرس قرار دارد.

آیا بلوغ زودرس می‌تواند عوارضی ایجاد کند؟

قطعا بله و اولین آسیب آن آسیب‌های روحی است. به‌خصوص با احساس خجالت و مسخره شدن از سوی همکلاسی‌ها و سایر عوارضی که این اختلال به‌دنبال دارد، فرد ممکن است در آینده به مشکلات جدی دچار شود. از جمله شایع‌ترین عوارض این مورد را می‌توان موارد زیر عنوان کرد:

۱. کوتاهی قد

کودکان دچار این بلوغ اغلب قد کوتاه و وزن بالا یا اندام‌های ریزه‌ای دارند. برعکس عده‌ای نیز بسیار قد بلندتر از هم سالان خود بوده و باعث تفاوت آن‌ها می‌شود. زمانی که بلوغ به پایان برسد، رشد نیز متوقف می‌شود. اگر بلوغ زودهنگام باشد، روند رشد در سنین پایین‌تر متوقف شده و باعث کوتاهی قد می‌شود.

۲. مشکلات روحی و روانی و رفتاری

براساس مطالعات بلوغ زودهنگام رابطه مستقیم با افسردگی و پرخاشگری و مشکلات رفتاری کودکان دارد. به‌خصوص کودکانی که دچار تاخیر در رشد می‌شود، احتمالا مشکلات رفتاری شدیدتری دارند.

۳. علاقه به رابطه جنسی

بلوغ زودهنگام و ترشح هورمون‌های جنسی باعث می‌شود، کودکان در سنین پایین به فعالیت جنسی علاقه پیدا کنند. تبلیغات نادرست و عدم آگاهی در این زمینه می‌تواند مشکلات بسیار زیادی از اجمه بارداری نوجوانان را به‌همراه داشته باشد.

۴. اضطراب و استرس

دوران بلوغ به‌تنهایی یکی از سخت‌ترین دوران های روحی در زندگی هر فردی است. حال اگر این مورد پیش از آمادگی فرد اتفاق بیفتد با عوارض شدیدتری همراه خواهد بود. بسیاری دختران با پریود شدن در سنین پایین دچار اضطراب شده و ممکن است بر رفتار آن‌ها تا همیشه تاثیر بگذارد. این مورد برای دخترانی که زودتر از ۹ سال به دوره ماهانه می‌رسند می‌تواند مشکلات جدی در رشد و اضطراب روحی آن‌ها داشته باشد.

۶. سایر مشکلات

تحقیقات نشان داده که دختران دچار بلوغ زودهنگام بیش از سایرین در خطر ابتلا به سرطان سینه در آینده یا نافرمی‌های سینه هستند.

والدین دقت داشته باشند که مهم‌ترین پیامد و اثر بلوغ زودهنگام بر روح و روان کودک خواهد بود. احساس خجالت، ترس از تفاوت‌ها و عدم تمایل به ارتباط با دیگران می‌تواند زمینه‌ساز ابتلا به افسردگی و عدم خودآگاهی صحیح در آینده شود.

تاثیر تغذیه بر بلوغ زودرس

گرچه عوامل بلوغ زودرس بسیار گسترده است اما تحقیقات زیادی به نقش تغذیه کودکان در بلوغ زودرس اشاره کرده اند . در ادامه به این مسئله خواهیم پرداخت که چه ارتباطی بین تغذیه و بلوغ زودرس وجود داشته و چه غذاهایی باعث بلوغ زودرس می شود .

یکی از مهم‌ترین عوامل موثر بر بلوغ زودرس، به‌خصوص در دختران رژیم غذایی و نوع تغذیه است. عوامل بسیار زیادی بر بروز این مشکل موثر هستند اما «تغذیه» یکی از اصلی‌ترین این موارد است. از جمله غذاهایی که باعث بلوغ زودهنگام می‌شوند، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

۱. گوشت قرمز

براساس تحقیقات دخترانی که قبل از سن بلوغ بیش از ۱۲ مرتبه در هفته از گوشت قرمز استفاده می‌کنند، دو برابر سایرین در خطر ابتلا به بلوغ زودهنگام هسند.

۲. کافئین

کافئین یکی از بدترین مواد غذایی برای کودکان زیر سن رشد و حتی بزرگسالان است. کافئین به هر شکلی باعث تغییرات هورمونی به‌خصوص در کودکان می‌شود. جالب است بدانید حتی مصرف چای در کودکان زیر سن رشد و به‌خصوص دختران باعث بلوغ زودرس می‌شود.

۳. غذاهای چرب و شیرین

مصرف بیش از حد فست فود و غذاهای شیرین، چاقی و سایر مشکلات را به دنبال دارد. همین مورد عاملی موثر بر بلوغ زودرس است. بنابراین باید وعده‌های غذایی این چنینی را در رژیم غذایی کودکان در سن رشد کاهش دهید. در برخی موارد حتی لبنیات پرچرب نیز باعث بلوغ زودرس و بروز جوش و آکنه‌های زودهنگام در کودکی می‌شوند.

۴. مصرف جگر مرغ

هورمون‌های موجود در جگر، سنگدان، کتف و بال مرغ می‌تواند باعث تغییر سطح هورمون‌ها در کودکان سن رشد شده و بلوغ زودرس را به دنبال داشته باشد.

۵. پیاز و بلوغ زودرس

براساس تحقیقات انجام شده پیاز و بلوغ زودرس، با یکدیگر مرتبط هستند. این ماده غذایی حاوی هورمون‌هایی است که باعث بلوغ زودهنگام در کودکان می‌شود.

۶. سویا

سویا و سایر مشتقات حاوی مقادیر بالایی از هورمون « فیتواستروژن »( Phytoestrogen ) هستند که زمینه‌ساز بلوغ زودرس در کودکان می‌شود. بنابراین مصرف دانه‌های سویا را به بعد از سن رشد موکول کنید.