خواص کمتر شنیده شده گیاه دارویی پای خر برای سلامتی + طبع آن

گیاه پای خر یا فرفره از گیاهان دارویی است که رویش آن از ابتدای بهار آغاز می شود. این گیاه طبع گرم و خشکی داشته و از دم کرده و یا برگ آن به عنوان کمپرس برای دردهای مفصلی، درمان زخم های شدید، سرطان ریه و یا از نظر طب قدیمی به عنوان مسهل قوی استفاده می شود اما بهتر است در مصرف و ترکیبات آن دقت شود. اینفوگیاهی در ادامه از تمامی خواص و مضرات گیاه پای خر صحبت می کند.

گیاه شناسی پای خر

پای خر Tussilago (فرفره، توسی لاگو) از تیره مرکبان، گیاهی است خودرو، ریزوم دار که از ریزوم آن ریشه خارج می شود. از ویژگی های این گیاه این است که در بهار قبل از تولید برگ ها غنچه و گل هایش ظاهر می گردد به این صورت که در اوایل بهار از سطح ریزوم تعداد ساقه متمایل به زرد که پوشیده از فلس هایی است خارج شده در انتهای هر ساقه یک کلاپرک قرار می گیرد که گلچه های کناری آن به رنگ زرد و باریک می باشد و عطر تندی دارد و اطراف هر گلچه زبانه ای تاژکدار است گلچه های وسط کلاپرک لوله ای و در حقیقت کاسه هر گل آن هم تاژک دار می باشد.

میوه اش فندقه و تاژک دار. پس از گل دادن برگ های سبز گیاه بوجود می آید که تقریبا پنجه با دمبرگ بلند که پشت پهنک آنها کرکدار است. محل رویش آن نواحی متروک، خرابه ها و نواحی مسکونی که مرطوب باشند و در باغ ها و باتلاق ها می باشد.

در کتاب پزشکی نامه ناظم الاطبا، وجه تسمیه آن را شباهت برگ هایش به گودی پای خر دانسته و نام های دیگر آن را چنین نوشته است (فنجیوت، فنجرلون، پادان، رجل الحمار).

طبع و مواد معدنی موجود در پای خر

طبع این گیاه، گرم و خشک است.

در گل ها و برگ های این گیاه مواد متفاوتی وجود دارد که مهمترین آنها عبارت است از : مواد رنگی در گل ها و تانن، لعاب، اسانس روغنی و املاح مختلف سدیم، پتاسیم، پیش ماده ویتامین آ و ویتامین ث در گل ها و برگ ها.

خواص گیاه پای خر

• به دلیل داشتن لعاب زیاد در امراض تنفسی به عنوان ماده خلط آور مصرف می گردد مثلا مصرف آن در گرفتگی بینی، ورم مجاری تنفسی فوقانی، سرفه، برونشیت و درمان آسم توصیه می شود. وجود ویتامین ها و املاح موجب گردیده که از این گیاه به عنوان تقویت کننده و مدر استفاده شود و املاح پتاسیم آن که موجب خاصیت ازدیاد ادرار را به آن می دهد.

• دم کرده آن برای سرطان ریه و خروج اخلاط خونی از سینه نافع می باشد و می توان به عنوان مایع شست و شوی چشم از آن استفاده کرد، همچنین برای درمان فلج ناگهانی ناشی از خونریزی مغزی این دم کرده مفید می باشد.

• در مورد امراض مفصلی هم مصرف دارد و جوشانده آن را در حمام ها استعمال می نمایند.

• در التیام زخم هایی که دیر بهبود می یابند و در ناراحتی ها و تحریکات و درمان خارش های پوستی به صورت ضماد و کمپرس مصرف می کنند.

• برگ های تازه گیاه که خوب شسته و ضد عفونی شده باشد، در تهیه کمپرس برای دردهای مفصلی و وررم های مفصلی و آبسه و غدد متورم و ورم های وریدی و بیماری واریس بکار می رود و بخور آن برای رفع سکسکه و سرفه های خشک توصیه می شود.

• در طب سنتی و قدیم بسیار مورد توجه بوده و بنام حشیته السعال معروف بوده است به قول پزشکان یونان قدیم (دیسکورید پدانیوس)، با اصرار و اطمینان عقیده داشت که بهترین داروی معالج سرفه های تشنج آور است و اگر آن را دود کرده به بینی بکشید اثر بسیار نیکویی خواهد داشت.

• ابو علی سینا هم در کتاب قانون پزشکی نظر دیسکورید را تایید کرده است. برگ های این گیاه خاصیت مسهلی قوی دارد و مقوی بدن هم هست طعم آن تلخ است برای امراض جلدی و ورم مثانه، هم جوشانده برگ هایش مصرف می شود.

• در درمان آسم هم، دود کردن برگ های خشک آن (به شکل سیگار) به عقیده دیسکورید، اثر معجزه آسایی دارد و یا اینکه در شروع حمله آسم درهای اطاق را ببندند و برگ های خشک شده این گیاه را دود کنند و آن را استنشاق نمایند.

مضرات مصرف گیاه پای خر

چای تهیه‌ شده از گیاه پای خر به‌طورکلی اثرات سمی و عارضه‌ی جانبی ندارد، ولی بعضی افراد ممکن است نسبت به گیاهانی که با این گیاه فرموله می‌شوند، حساسیت داشته باشند که از آن جمله گیاه بابونه را می‌توان نام برد.

چندین گزارش از وجود آلکالوئیدهای گروه پیرولیزیدین مبنی بر اینکه زیاده‌روی در مصرف آن‌ها کبد را مسموم می‌کند در دست است.

به‌هرحال، اداره‌ی نظارت بر مواد دارویی و غذایی آمریکا FDA فرآورده‌های گیاه پای خر را به‌عنوان دارویی مطمئن توصیه نمی‌کند.

از طرفی، زیاده‌روی در مصرف آن می‌تواند مشکلات کبدی، اثرات موتاژنی و سرطان‌زایی ایجاد کند. این گیاه ممکن است فشارخون را افزایش دهد.