خواص زنبق | فواید زنبق | طبع زنبق | طریقه مصرف زنبق

آشنایی با مهم ترین خواص زنبق در طب اسلامی + طبع

۱۲ تیر ۱۴۰۳ | ۱۱:۰۰

از خواص زنبق می توان به رفع خستگی و گشاد کردن عروق اشاره کرد. مهم ترین خاصیت های این گیاه دارویی با طبع گرم را می خوانید.

لینک کوتاه کپی شد

زنبق از گیاهان دارویی است به شکل گل های آبی و بنفش در طبیعت رشد می کند. این گیاه باه طبع گرم خاصیتی زیادی برای برای تامین ویتامین های مورد نیاز بدن داشته و برای رفع خستگی، درمان زخم ها و سوختگی و همچنین گشاد کردن عروق خاصیت زیادی دارد. در ادامه این مطلب اینفوگیاهی ضمن معرفی زنبق از خواص آن برای سلامت بدن صحبت می کند.

زنبق چیست؟

گیاهی است چند ساله و دارای ساقه ی زیر زمینی متورم و حجیم و گوشتی و بند بند که سطح خارجی آن خاکستری و مغزش سفید و طعمش تند است، تازه ی آن دارای بوی تهوع آوری است ولی وقتی که خشک شود بوی ضعیفی شبیه به بوی بنفشه از آن استشمام می شود.

برگ های آن باریک دراز نوک تیز به رنگ سبز تیره و گل های آن به رنگ کبود یا مخلوطی ارغوانی و کبود و زرد با خطوط تیره است و در سطح فوقانی گل برگ های آن تار های مانند مو دیده می شود و به همین دلیل آن را به انگلیسی زنبق ریش دار گویند، میوه ی آن بیضی شکل است و دارای 3 زاویه یا حجره و در هریک تعداد زیادی تخم وجود دارد.

ترکیبات شیمیایی گیاه زنبق

برگ زنبق، دارای مقادیر زیاد اسید اسکوربیک است و از آن برای استخراج ویتامین C استفاده می شود. ریزوم زنبق دارای ماده رزینی تلخ، تانن، آمیدون و گلوکوزیدی به نام ایریدین است که اگر تجزیه شود، تبدیل به گلوکز و ایریژنین می شود. همچنین یک ماده معطر با بوی بنفشه به نام Irone است.

اسانس زنبق از ریزوم گیاه به وسیله تقطیر با بخار آب به دست می آید، ولی چون این عمل به علت آمیدون فراوان با اشکال صورت می گیرد، باید تحت اثر اسیدها و نشاسته آن را به مواد محلول تبدیل کرد و یا پس از آنکه قطعات ریزوم تخمیر حاصل نمود، عمل تقطیر را انجام داد. به این ترتیب الکل معطری به دست می آید که از آن به مقدار بسیار کم اسانس استخراج می شود.

طبع گیاه زنبق در طب سنتی

طبع گیاه زنبق نسبتا گرم و خشک است.

خواص زنبق در طب سنتی

از کاربردهای درمانی زنبق می توان به استفاده از آن در صورت انقباضات ضعیف در زمان زایمان اشاره کرد.
گل زنبق همچنین به عنوان دارو گیاهی برای درمان بیماری هایی مانند جذام، ورم ملتحمه، سکته مغزی، آنژین و غیره استفاده می شود.
گل های خشک آن به عنوان ملین یا ادرارآور بسیار موثر است.
از گل زنبق برای درمان نیش عنکبوت استفاده می شود.
به تنظیم ضربان قلب کمک می کند. خواص سلامتی زنبق برای قلب به دلیل وجود گلیکوزیدهای فعال قلبی و همچنین فلاونوئیدهایی که تمایل به تحریک عروق و گشاد شدن آنها دارند، می باشد.
ضماد گرم برگ های تازه زنبق نیز برای رفع تومور و خستگی موثر است.
برگ زنبق دارای میزان بالای اسیداسکوربیک است که برای استخراج ویتامین c استفاده می شود.
این گیاه در کنار گیاهان دارویی متعددی برای آماده سازی داروهای هومیوپاتیک یا به تنهایی برای آماده کردن دم نوش استفاده می شود.
گرمی بخش ، لطافت آور ، رساننده ، بازکننده و تنقیه کننده است.
اگر افشره زنبق را در آب و عسل حل کنید، بلغم غلیظ را از بدن خارج می کند.
سائیده گل زنبق برای درمان سفت شدگی ها ، ورم های غلیظ، خنازیر ( غده های سختی که در زیر گلو و گردن به وجود می آید) و جوش ها مورد استفاده قرار می گیرد .
در درمان و مداوا کردن زخم ها ،جراحت و آبله بسیار مفید است.
ترکیب این گیاه با روغن زیتون و استفاده آن به صورت موضعی باعث رفع خستگی می شود.
بسیار خواب آور است و درمان کننده سردرد های مداوم و ماندگار است.

عطسه آور است .
آب پز گل زنبق تسکین دهنده درد دندان است .
درمان کننده درد های پهلو ، تنگی نفس ، ذات الریه، حناق، خفگی و سرفه مخصوصا سرفه هایی که از رطوبت غلیظ باشند.
به علت باز کننده گی فراوانی که دارد زائده هایی که باعث درد سینه شده را از بین می برد.
اشتها آور است.
برای رفع کورک، التیام سوختگی، رفع چروک و طراوت پوست و لک و جوش های قرمز پوستی مفید است.
از عصاره گل زنبق برای تقویت حافظه استفاده می کنند.
خوردن سرکه و زنبق با هم می تواند درمانگر درد کبد و طحال باشد مخصوصا برای درمان طحال بسیار سودمند است.
از دیگر فواید زنبق کمک کردن به بازشدن دهانه بواسیر است.
دل پیچه شکم را از بین می برد.
بوی گل زنبق شیرین است، روغن زنبق می تواند هم به عنوان یک عطر ماندگار مورد استفاده قرار گرفته و هم یک عطر پایه محسوب شود.

روش‌های استفاده از گیاه زنبق

اگر بر اثر خوردن سیر، پیاز، یا غذاهای دیگر دهانتان بدبو شده ، مقداری از ریزوم زنبق را بجوید.
برای تسکین دندان درد ، روغن گیاه زنبق را با سرکه مخلوط کرده و در دهان مزه مزه کنید.
برای برطرف کردن درد سیاتیک دم کرده آن را با عسل مخلوط کرده و بنوشید.
روغن گیاه زنبق و سرکه صداهای گوش را خاموش کرده و نزله های مزمن را قطع می کند.
جوشانده: مقدار ۶۰ گرم ریزوم تازه و یا ۲۰ گرم ریزوم خشک شده گیاه را در یک لیتر آب جوش ریخته و بگذارید به مدت یک ربع ساعت به آرامی بجوشد سپس آن را صاف کنید. مقدار مصرف آن یک فنجان سه بار در روز است.
شیر تازه: ۲۰ گرم شیر تازه ریزوم را با کمی عسل و یا آب رازیانه و یا شربت بنفشه مخلوط کرده و بنوشید. این مواد اثر شدید مسهلی زنبق را از بین می برد بنابراین، از دل پیچه و درد روده جلوگیری می کند.
دم کرده: مقدار ۵۰ گرم ریزوم زنبق را در یک لیتر آب جوش ریخته و مدت پنج دقیقه دم کنید. مقدار مصرف آن یک فنجان سه بار در روز است.
مخلوط با روغن زیتون: ۱۰۰ گرم ریزوم خرد شده زنبق را با ۸۰۰ گرم آب مخلوط کرده و بگذارید به مدت یک شبانه روز خیس بخورد، سپس آن را بجوشانید تا فقط یک لیوان از آن باقی بماند بعد آن را صاف کنید و با یک لیتر و نیم روغن زیتون مخلوط کرده و بجوشانید تا تمام آب آن بخار شود. این روغن را در ظرف شیشه ای دربسته نگهداری کنید.
گرد زنبق: ریزوم زنبق را خرد کرده و در حرارت ۴۰ درجه سانتیگراد خشک کنید. سپس آن را در آسیاب برقی ریخته تا به صورت پودر درآید. مقدار مصرف آن 2 گرم مخلوط با کمی عسل می باشد.