خواص گیاه بنفشه از نظر طب سنتی | طبع و نحوه مصرف گل بنفشه

گیاه بنفشه بومی اروپا و آسیا بوده و گونه های وحشی آن در اکثر نقاط آسیا به چشم می خورد، گونه های زینی و زراعی آن نیز پرورش داده می شود. عمده برداشت بنفشه مربوط به گونه های وحشی آن است. بنفشه دارای خواص ضد التهاب، خلط آور، ادرار آور، ضد روماتیسم، ملین، ضد میکروب و ضد تومور است و ترکیباتی نظیر مواد صابونی، املاح معدنی، انواع ویتامین ها، سالیسیلات ها، فلانویید ها، آلکالویید ها و روغن فرار، را دارد. به دلیل دارا بودن مقدار زیادی مواد صابونی خلط آور خوبی بوده و باعث تقویت و استحکام عروق خونی می ­شود.

بنفشه با نام علمی Viola odorata گیاهی است علفی و یک ساله متعلق به خانواده بنفشه. برگ‌ های قلبی شکل آن عموماً از محل مشترکی در ناحیه یقه خارج می‌ شوند. دمبرگ‌ های درازی دارد که بر روی سطح زمین قرار می‌ گیرند. گل‌ های آن معطر، منفرد و به رنگ بنفش و بندرت سفید یا قرمز هستند. بنفشه معطر امروزه در بسیاری از مناطق کشت و پرورش می‌ شود. در ایران نیز علاوه بر کشت انواع پرورش یافته، در بسیاری از مناطق کوهستانی مانند دامنه‌ های البرز، رودبار و کبوتر چال، به طور خود رو وجود دارد. تمام قسمت‌ های گیاه قابل استفاده‌ هستند ولی در بیماری‌ های تنفسی گل‌ های خشک شده آن را به کار می‌ برند.

بنفشه دارای طبیعت مرطوب، تند، سرد و کمی تلخ می‌ باشد.

گل‌ های خشک شده بنفشه معطر حاوی ترکیباتی نظیر گلیکوزید وبولاروتین، متیل سالسیلات، ساپونین، آنتوسیانین و موسیلاژ است.

1. برای درمان بیماری‌ های قلبی و مشکلات ادراری به عنوان افزایش دهنده ترشح کلرید به کار می‌ رود.
2. از آنجایی که برگ‌ های گیاه گل بنفشه شامل آلکالوئید ها و فلاونوئید ها هستند، می‌ توانند فشار خون را کاهش دهند.
3. برای درمان بیماری‌ های پوستی مانند اگزما مصرف می‌ شود.
4. دم کرده آن داروی شستشو دهنده مناسب برای رفع خارش است.
5. به دلیل خلط آور بودن بنفشه سه رنگ برای درمان برونشیت و سیاه سرفه به کار می‌ رود.
6. عامل مدر بودن آن را دارویی مفید برای معالجه روماتیسم، التهاب مثانه و مشکلات تخلیه ادرار می‌ نماید.
7. بنفشه به عنوان خلط آور، مدر، معرق و ضد تب دارویی با ارزش است.
8. به عنوان مسهل در بیماری‌ های کبدی به کار می‌ رود.
9. بنفشه برای درمان انواع آنژین، برفک، خون ریزی لثه و امراض پوستی، به کار می‌ رود.
10. بنفشه به تنهایی یا مخلوط با دیگر گیاهان برای درمان نزله و درد سر های تنفسی و بیماری‌ های سنگ دار به کار می‌ رود.
11. جوشانده گل بنفشه خشک را با عسل شیرین کنید و هر روز سه تا پنج بار و هر بار یک فنجان از آن را بنوشید در درمان برونشیت موثر است.
12. مصرف منظم برگ بنفشه می‌ تواند مرحله اولیه سرطان یا تومور را کوچک کرده و سرطان را کاهش دهد.
13. دم کرده بنفشه دارویی مؤثر برای رفع اسهال خونی در کودکان جوان است.

این گیاه در درمان اختلالات زیر موثر است.

دم کرده گل بنفشه، دستگاه تنفسی را تقویت نموده، نرم کننده سینه وخلط آور می‌ باشد و در درمان سینه درد، سیاه سرفه، برونشیت حاد، ذات الریه، تنگی نفس سرفه‌ های مزمن و خشکی حلق، داروی بسیار موثری می‌ باشد. چرا که حاوی مواد مفیدی از جمله موسیلاژ و ساپونین‌ ها برای سلامت ریه است.

دم کرده با جوشانده گل بنفشه، درمان کننده شب‌ های عفونی، آلرژی ، زکام، سرخک، مخملک و بیماری‌ های عفونی آمیزشی است. غرغره با جوشانده گل بنفشه، ورم لثه، برفک دهان، ورم لوزه و عفونت‌ های حلق را درمان می‌ نماید.

دم کرده با جوشانده گل بنفشه التهاب دستگاه گوارش را برطرف تشنگی و یبوست را درمان می‌نماید. موسیلاژ یا فیبر محلول موجود در برگ بنفشه برای کاهش کلسترول بد مفید بوده و علاوه بر این برای بهبود سلامت فلور روده نیز خوب است. فلور روده غذا را برای باکتری‌ های خوب که به هضم کمک می‌ کنند، فراهم می‌ نماید. همچنین فیبر غذایی می‌ تواند عملکرد روده را بهبود بخشیده و از برخی مشکلات گوارشی مانند نفخ و یبوست جلوگیری کند.

برگ بنفشه برای پوست نیز مفید است. این برگ بهترین درمان را برای بعضی از مشکلات پوستی مانند اگزما، پسوریازیس و آکنه ارائه می‌ دهد. برای این مورد، می‌ توانید از برگ‌ ها به عنوان داروی موضعی یا کمپرس استفاده کنید. برگ بنفشه به طور موثری خارش و التهاب پوست را تسکین می‌ دهد.

جوشانده بنفشه، اعضا و بی خوابی را درمان می‌ کند. مالیدن روغن بنفشه بر پیشانی نیز موجب تسکین درد و بی خوابی و میگرن می‌ گردد.

خلاصه آن که، بنفشه معطر، داروی مناسب و موثری در درمان اختلالات و بیماری‌ های ریوی، عفونی، عصبی، پوستی، کلیوی، صفراوی و گوارشی است. این گیاه علاوه برد زمان بیماری‌ های مذکور در التیام بیماری‌ های چشم و ترک خوردگی نوک پستان ( شقاق ) بسیار مفید می‌ باشد نوع دیگر این گیاه، بنفشه فرنگی یا بنفشه سه رنگ Viola Tricolor است که دارای اسید سالیسک، وبولین وبولاکوئرسیتین می‌ باشد. این گیاه خاصیت دارویی داشته و در درمان بیماری‌ های پوستی، تنفسی و گوارشی مورد استفاده قرار می‌ گیرد.

• مالش پوست سر با روغن بنفشه مانع ریزش مو و تقویت پوست و موی سر و مالیدن بر ناخن برای بهداشت و سلامتی ناخن مفید می‌ باشد.
• مالش پوست با روغن بنفشه نیز پوست را نرم و آلرژی‌ های پوستی را درمان می‌ نماید
• برای تسکین دستگاه تنفسی می‌ توانید چند قطره از این روغن را به دستگاه بخور یا دیفیوزرتان اضافه کنید و آن را روی میز کنار تخت‌ بگذارید. همچنین می‌ توانید چند قطره از آن را به یک کاسه آب جوش اضافه و بخار خوش بویی را که از آن بیرون می‌ آید، استنشاق کنید.
• بنفشه به دلیل دارا بودن اسید سالیسیلیک، درد را کاهش داده و به تسکین گرفتگی عضلات کمک می‌ کند. ۴ قطره روغن بنفشه، ۳ قطره روغن اسطوخودوس و ۵۶ گرم روغن حامل بادام شیرین را با هم ترکیب کنید. هر وقت به مسکن نیاز داشتید، این ترکیب را بر روی قسمت‌ های آسیب‌ دیده مالش دهید.
• مالیدن روغن بنفشه بر پیشانی نیز موجب تسکین درد و بی خوابی و میگرن می‌ گردد.

زیاره روی در مصرف گل بنفشه، موجب ضعف و سنگینی معده و آشفتگی حال می شود و مصلح آن انیسون می باشد. همچنین مصرف زیاد آن به تهوع و استفراغ منجر خواهد شد.