آشنایی کامل با ریحان؛ خواص و مضرات آن + شیوه مصرف

اطلاع داشتن درباره ارزش غذایی ریحان باعث می شود تا از خواص این سبزی بیشتر استفاده و از مضرات ریحان پیشگیری کنید. ریحان از سبزیجات محبوب و پرکاربرد در فصول گرم است که در سبزی خوردن زیاد هم استفاده می شود. در ادامه ضمن معرفی شکل این سبزی، درباره طبع  ریحان، خواص و مضرات آن بیشتر می خوانید.

گیاه ریحان

• نام علمی: Ocimum basilicum

• نام های دیگر: ریحان که به نام های نازبو، شاهسپرم و شاهسپرغم هم شناخته می شود، گیاهی معطر و خوشبو و از تیره نعناعیان است که به عنوان سبزی خوردن مصرف شده و در انواع ریحان سبز و ریحان بنفش یافت می شود.

• خانواده گیاهی: نعناعیان 

• ریحان گیاهی‌ست یک‌ساله، پُرپشت و خوش‌بو با رشد نسبتاً سریع.

• برگ‌ها: بیضی‌شکل، نازک، به رنگ سبز روشن تا سبز تیره (در بعضی گونه‌ها بنفش)، با سطحی صاف و گاهی کمی چین‌دار

• ساقه: سبز مایل به بنفش، نرم و چهارگوش

• گل‌ها: کوچک، به رنگ سفید یا صورتی کمرنگ، که در انتهای ساقه ظاهر می‌شن

• ارتفاع گیاه: بین ۲۰ تا ۶۰ سانتی‌متر (بسته به شرایط رشد)

• عطر: قوی و شیرین، ترکیبی از نعنا و کمی فلفل با ته‌مایه‌ای شیرین یا لیمویی

 کالری ریحان 

100 گرم ریحان حدود 23 کالری دارد.

ارزش غذایی ریحان

طبع ریحان

ریحان طبع گرم و خشک دارد.

مصلح ریحان

• ماست یا دوغ

• سرکه یا آب‌لیمو

• خیار یا کاهو

• شیر یا دوغ ترش سنتی

بیشتربخوانید: نگهداری از ریحان برای استفاده طولانی مدت

خواص ریحان

•    ریحان حاوی آنتی اکسیدان‌ های ضد بیماری است.

•     خوردن آن دستگاه هاضمه را تقویت می‌ کند.

•     نوشیدن یک فنجان دم‌کرده‌ این گیاه، نفخ و گاز معده را از بین می‌ برد.

•     برای درمان خراش، ترک‌ پستان و التیام زخم‌ ها، برگ‌ های این گیاه را له کنید، با گلاب مخلوط نمایید و سپس آن‌ را مانند ضماد روی زخم و خراش بگذارید.

•     ریحان به افرادی که به اختلالات روانی یا خلق‌ و خوی، مانند افسردگی و اضطراب مبتلا هستند نیز کمک می‌ کند.

•     برگ‌ ریحان درمان کننده‌ ناراحتی‌ های حاصل از نیش حشرات است.

•     جویدن برگ آن برای زخم‌ های دهان مفید است.

•     ریحان حاوی گیاه مغذی‌ هایی است که به‌ طور طبیعی می‌ تواند از بروز سرطان پوست، کبد، سرطان دهان و سرطان ریه ناشی از وجود مواد مضر شیمیایی جلوگیری کند.

•     از جوشانده‌ برگ‌ ریحان برای شست و شوی زخم‌ ها استفاده کنید.

•     ریحان علیه گونه‌ های مختلف باکتری‌ ها عمل کرده و جلوی رشد آنها را می‌ گیرد.

•     ریحان می‌ تواند از تجمع خطرناک پلاکت‌ ها در رگ‌ های خونی که سبب لخته شدن خون و در نهایت منجر به ایست قلبی می‌ شوند، جلوگیری کند.

•     اسانس‌ های ریحان، ضدمیکروب هستند و طیف وسیعی از باکتری‌ ها، مخمر ها، قارچ‌ ها و ویروس‌ ها را از میان برمی‌دارند.

•     برای رفع یبوست، تخم این گیاه را با آب دم کنید و بنوشید.

•     به کمک کبد می‌ آید و بدن را سم‌ زدایی می‌ کند.

•     تخم آن برای رفع دل‌ درد مفید است.

•     برگ‌ ریحان اثر زیادکننده‌ شیر دارد و مادران شیرده حتما باید از این گیاه استفاده کنند.

•     دم‌کرده‌ برگ و ساقه‌ این گیاه داروی بسیار خوبی جهت رفع‌ التهاب دستگاه ادراری است.

•     دم‌کرده‌ برگ ریحان درمان کننده‌ سرگیجه است.

•     ریحان موجب تعادل اسید در بدن شده و سطح pH خون را در وضعیت مناسبی قرار می‌ دهد.

•     برگ‌ های خشک ریحان را گرد کنید. برای بازکردن مجاری تنفسی و همچنین مداوای زکام‌ های سخت چند بار در روز با نوک انگشت اندکی از این گرد را در بینی بریزید.

فواید ریحان برای اعصاب

ریحان به عنوان یک آرامش‌ دهنده طبیعی برای اعصاب شناخته شده است. برای کاهش استرس و رفع غم و اندوه، می‌توانید 20 تا 50 گرم ساقه ریحان همراه با برگ و گل را در یک لیتر آب جوش بریزید و 12 دقیقه دم کنید. سپس این دم‌کرده را صاف و شیرین کرده و پس از هر وعده غذایی یک فنجان از آن بنوشید. این روش می‌تواند به بهبود حال عمومی و کاهش اضطراب کمک کند.

درمان سردرد

 ریحان برای درمان سردرد، به ویژه سردردهای میگرنی، بسیار مؤثر است. برای درمان سردردهای یک طرفه (میگرن) و سردردهای عصبی، توصیه می‌شود دم کرده 50 گرم ریحان را که با عسل شیرین شده باشد، پس از هر وعده غذایی بنوشید. حتی استنشاق بوی ریحان له شده می‌تواند سردردهای ناشی از سفر را نیز تسکین دهد.

ریحان برای گلودرد

ریحان به دلیل خواص ضد التهابی و ضد باکتریایی خود، در درمان بیماری‌های تورمی گلو و سرماخوردگی بسیار مفید است. دانه‌های ریحان نیز به علت داشتن لعاب فراوان، نرم کننده‌ی طبیعی محسوب می‌شوند. برای برطرف کردن گلودرد، می‌توانید دم کرده 50 گرم ریحان که با عسل شیرین شده باشد را مصرف کنید. این نوشیدنی به تسکین و بهبود علائم گلودرد کمک شایانی می‌کند.

بهبود آسم با ریحان

برای درمان آسم، طب سنتی توصیه می‌کند که جوشانده غلیظی از ریحان تهیه کرده و روزی چند بار دهان خود را با آن شستشو دهید. این روش می‌تواند به کاهش علائم آسم و بهبود عملکرد دستگاه تنفسی کمک کند. استفاده منظم از جوشانده ریحان، به عنوان یک درمان مکمل، می‌تواند نقش مؤثری در کنترل بیماری آسم داشته باشد.

کاهش تب با ریحان

برای کاهش تب، در طب سنتی توصیه‌های زیادی وجود دارد که یکی از آن‌ها استفاده از جوشانده سرد ریحان است. مصرف این جوشانده در زمان تب، می‌تواند به کاهش دمای بدن و بهبود حال عمومی بیمار کمک کند. ریحان با خواص ضد التهابی و خنک‌کنندگی خود، یک راه‌حل طبیعی و موثر برای کاهش تب محسوب می‌شود.

ریحان برای دل پیچه

ریحان به عنوان یک گیاه ضد نفخ و دل‌پیچه شناخته می‌شود و برای افرادی که دستگاه گوارش حساسی دارند، بسیار مفید است. مصرف ریحان همراه با غذا می‌تواند به بهبود عملکرد دستگاه گوارش و کاهش نفخ و دل‌پیچه کمک کند. این گیاه معطر، با داشتن ترکیبات فعال، به تنظیم فرآیند هضم و جذب غذا کمک می‌کند.

درمان اسهال با ریحان

در طب سنتی، خوردن تخم بو داده ریحان به عنوان درمانی برای اسهال شناخته شده است. این روش سنتی می‌تواند به کاهش علائم اسهال و بهبود سلامت گوارشی کمک کند. تخم ریحان با داشتن مواد مغذی و خواص ضد باکتریایی، به عنوان یک درمان طبیعی و موثر برای اسهال مورد استفاده قرار می‌گیرد.

ریحان؛ ضد تهوع و استفراغ

جوشانده ریحان به عنوان یک درمان طبیعی برای رفع گرفتگی دستگاه گوارش و کاهش تهوع و استفراغ شناخته می‌شود. مصرف این جوشانده می‌تواند به بهبود عملکرد معده و روده و کاهش علائم ناخوشایند گوارشی کمک کند. ریحان با خواص آرامش‌بخش و ضد التهابی خود، به عنوان یک گیاه موثر در درمان تهوع و استفراغ مورد استفاده قرار می‌گیرد.

سلامت قلب و عروق با ریحان

ریحان سرشار از بتاکاروتن و کاروتنوئیدها بوده و یک منبع عالی از منیزیم به شمار می‌آید. این مواد مغذی با کلسترول مبارزه کرده و موجب بهبود جریان خون به قلب و سایر نقاط بدن می‌شوند. مصرف منظم ریحان می‌تواند به حفظ سلامت قلب و عروق کمک کند و از بروز بیماری‌های قلبی پیشگیری نماید. افزودن ریحان به رژیم غذایی روزانه، به عنوان یک گزینه طبیعی، می‌تواند نقش مهمی در بهبود عملکرد قلب داشته باشد.

درمان کم خونی با ریحان

ریحان یک منبع غنی از آهن است و برای افرادی که دچار کمبود آهن هستند یا در سن بلوغ قرار دارند، بسیار مفید است. مصرف 2 فنجان ریحان تازه یا یک قاشق غذاخوری ریحان خشک شده، می‌تواند 10 درصد از نیاز روزانه بدن به آهن را تامین کند. با گنجاندن ریحان در رژیم غذایی، می‌توانید به جبران آهن از دست رفته و بهبود سطح هموگلوبین در خون کمک کنید.

ریحان برای خواب راحت

برای داشتن یک خواب راحت شبانه، پس از یک روز کاری سخت یا مصرف یک وعده غذایی سنگین، می‌توانید از جوشانده برگ‌های تازه ریحان استفاده کنید. این جوشانده به آرامش بدن و ذهن کمک کرده و می‌تواند به بهبود کیفیت خواب شما منجر شود. مصرف منظم این جوشانده به عنوان یک روش طبیعی برای داشتن خوابی عمیق و آرام، توصیه می‌شود.

فواید ریحان برای زنان

ریحان به دلیل خواص ضد التهابی و ضد باکتریایی خود، برای زنان بسیار مفید است. مصرف این گیاه می‌تواند به رفع ورم کلیه و کاهش ترشحات زنانگی کمک کند. ریحان با دارا بودن ترکیبات فعال، به بهبود سلامت عمومی زنان کمک کرده و می‌تواند به عنوان یک درمان طبیعی در موارد مختلف مورد استفاده قرار گیرد.

مضرات ریحان

• ریحان طبع گرم و خشک دارد. پس اگه مزاج گرمی دارید یا زیاد مصرف می کنید ممکن است باعث بی‌خوابی، تپش قلب یا خشکی دهان شود.

• مصرف زیاد دمنوش ریحان ممکن است در برخی افراد حساس باعث سردرد یا حالت تهوع شود.

شیوه مصرف ریحان

• تازه: در سالاد، پیتزا، پاستا.

• چای ریحان: دم‌کرده برگ تازه یا خشک.

• روغن ریحان: برای پوست یا آروماتراپی.

• خشک‌شده: ادویه در سوپ و خورشت.

ریحان برای حیوانات خانگی و پرندگان

• ریحان یکی از گیاهان معطر و بی‌ضرر برای بیشتر حیوانات خانگی مانند سگ، گربه و حتی برخی پرندگان خانگی است.

• مصرف مقدار کمی از برگ یا گل ریحان می‌تواند به کاهش نفخ، بهبود گوارش و رفع بوی بد دهان در حیوانات کمک کند؛ همچنین بسیاری از پرندگان خانگی مثل مرغ عشق، عروس هلندی یا فنچ از جویدن برگ‌های تازه ریحان لذت می‌برند و این کار به تقویت سیستم ایمنی و تامین ویتامین‌ها در بدن آن‌ها کمک می‌کند.

• مصرف زیاد ریحان ممکن است برای پرنده‌ها یا حیوانات کوچک و حساس، ایجاد ناراحتی کند؛ بنابراین همیشه باید مقدار مصرف کم باشد و بهتر است قبل از افزودن گیاهان به رژیم غذایی حیوانات، با دامپزشک مشورت شود.