همه چیز درباره خواص گیاه دارویی اوشق در طب سنتی + طبع

اوشق یا وشا از گیاهان دارویی است که طبع گرمی داشته و در هند و آسیا از گیاهان دارویی پرخاصیت به حساب می آمده است. این گیاه دارویی را اغلب به واسطه صمغ آن مورد استفاده قرار می دهند تا از خواص آن یعنی ضدانگلی، سنگ شکنی و رفع اسپاسم استفاده کنند. اینفوگیاهی در این مطلب شما را با یکی از مهم ترین گیاهان دارویی در آسیا آشنا می کند.

اوشق چیست؟

گیاه وشا که در طب سنتی با نام های دیگری مانند ؤشق، ؤشج، اوشق، اوشه، لزاق الذهب، بدران، اُشتک و اوشک شناخته می شود، گیاهی است علفی، از خانواده چتریان که بومی ایران و هندوستان می باشد. از ساقه ها، ریشه و دمبرگ های این گیاه مایعی خارج می شود که در مجاورت هوا سفت شده و به یک رزین یا صمغ تبدیل می شود. صمغ وشا از هزاران سال است که نه تنها در هند، ایران و کشورهای آسیایی مصرف درمانی داشته، بلکه در اروپا نیز به عنوان یک داروهای گیاهی مفید برای مشکلات تنفسی مانند سرفه و تنگی نفس مورد استفاده قرار می گرفته است. این گیاه در زبان انگلیسی به آمونیاک معروف بوده و صمغ آن نیز به صمغ آمونیاک شهرت دارد. حال در ادامه این مقاله با گیاه وشا (اوشق) و خواص درمانی صمغ آن آشنا شوید.

مشخصات ظاهری گیاه اوشق (وشا)

گیاه وشا یا اوشق (Dorema ammoniacum)، گیاهی علفی، چندساله و از خانواده چتریان (Apiaceae) می باشد که ارتفاع آن به 1/5 تا 2 (در برخی مناطق به 3 متر) می رسد. این گیاه دارای ساقه ای استوانه ای و بلند با شاخه های منشعب به رنگ سبز مایل به خاکستری می باشد. گل های آن گل افشان، متراکم و به رنگ زرد یا سفید دیده می شود و ریشه های این گیاه در آب شیرین فراوان رشد می کنند.

صمغ وشا یا اوشق چیست؟

در اثر خراش یا گزش حشرات بر روی ساقه، ریشه و گاهی دمبرگ های این گیاه مایع سفید مایل به شیری رنگی خارج می شود که در اثر مجاورت هوا خشک و سفت شده و مانند قطرات شکننده ای به رنگ سفید شیری تا قهوه ای و گاهی قرمز به گیاه چسبیده و یا بر روی زمین می افتد. صمغ اوشق اگر چه سخت و شکننده است، اما در مجاورت هوای گرما، نور خورشید و یا گرمای متوسط نرم می شود، اما ذوب نمی شود و در اثر حرارت بیشتر با شعله سفید می سوزد. این صمغ تا حدی در آب محلول بوده و امولسیون شیری رنگی از آن تشکیل می شود.

طبع اوشق

در طب سنتی ایران طبع صمغ اوشا گرم و خشک است .

ترکیبات شیمیایی گیاه وشا

صمغ این گیاه حاوی گلوکزهایی مانند اسید گلوکورونیک (Glucuronic acid)، گالاکتوز (Galactose)، آرابینوز (Arabinose) و رامنوز (Rhamnose) می باشد. علاوه بر این، دارای روغن فرار (0/5 تا 1/3) و رزین (65 تا 70 درصد) است. ماده موثره صمغ وشا معمولا برای استفاده دارویی و صنعتی صادر می شود و دارای طعم و مزه تلخ و تند بوده و بوی نسبتا معطری دارد.

خواص درمانی صمغ وشا

•  از آن به عنوان خلط آور، قاعده آور، ضد اکسیداسیون، ضد تشنج و ضد میکروب استفاده می شود. علاوه بر این، دارای خاصیت تب بر، افزایش تعریق، ادرارآور خفیف، ضد اسپاسم، مقوی، انرژی زا، تحریک کننده، ضد نفخ و گشادکننده عروق نیز می باشد.

• این صمغ نرم کننده سینه است و پرکاربردترین موارد مصرف آن در درمان بیماری های تنفسی مانند آسم‌، برونشیت مزمن (به ویژه در افراد مسن)، زکام‌، نزله‌، تنگی نفس، سرماخوردگی و بیماری های ریوی می باشد.

• همچنین، صمغ اوشق باز کننده گرفتگی‌ها و انسداد کبد، طحال و دهانة عروق بوده و برای اشخاصی که به بزرگی کبد و طحال مبتلا شده اند نیز مفید است. به علاوه در هندوستان از آن به عنوان ضد انگل و سنگ شکن مثانه استفاده می شود.

• این صمغ خاصیت ضد درد و ضد اسپاسم دارد، لذا مصرف موضعی و خوراکی آن برای کاهش دردهای عضلانی، کمر درد، سیاتیک و همچنین تورم مفاصل بسیار موثر است.

نکته: مصرف بی رویه این صمغ سبب باز شدن بیش از حد دهانه عروق شده و گردش خون را مختل می کند، لذا از مصرف بی رویه آن خودداری کرده و یا مشورت پزشک یا متخصص طب سنتی اقدام به مصرف این صمغ نمایید.