- بررسی ختمی از نظر گیاه شناسی
- طبع و مزاج ختمی
- ترکیبات شیمیایی ختمی
- خواص و فواید ختمی
- موارد منع مصرف ختمی
- شیوه مصرف ختمی
امروزه افراد زیادی به استفاده از دارو های گیاهی روی آورده اند و این روش درمانی بین مردم محبوبیت زیادی پیدا کرده است. یکی از این گیاهان مفید و پر کاربرد گل ختمی است. گلی زیبا اما نا شناخته که خواص دارویی بی نظیری نیز دارد. گل ختمی می تواند به درمان سرفه، سرما خوردگی، تب و مشکلات معده کمک کند. علاوه بر این می تواند از سنگ کلیه جلوگیری کند و برای رفع گرفتگی قفسه سینه نیز مفید است. از گل ختمی برای درمان زخم معده، تب یونجه، التهاب مثانه، ورم معده، اسهال و برونشیت هم استفاده می کنند.
بررسی ختمی از نظر گیاه شناسی
گل ختمی گیاهی از تیره پنیرکیان است، یک گیاه ایستاده و علفی که گاهی ارتفاع آن به ۱.۵ تا ۲ متر هم می رسد. ختمی گل هایی به رنگ صورتی، قرمز، سفید، بنفش و زرد دارد. این گیاه معمولا در مناطق ماسه ای، زمین های تقریبا شور و رطوبت دار رشد می کند اما امروزه در مناطق زیادی کاشته می شود. از ویژگی های خاص این گیاه می توان به برگ هایی سبز رنگ با پهنک بزرگ و گل های درشت اشاره کرد. گل های ختمی معمولا بین خرداد تا اواسط شهریور شروع به جوانه زدن می کنند. خبازی شجری، غسل، العصرس، انجل و آلتیا از نام های دیگر این گل است و در بعضی نقاط کشورمان به اسامی «هیرو» و «خیرو» می شناسند. نام علمی گل ختمی «Althaea officinalis» است و ریشه، گل و میوه آن قابلیت مصرف دارد.
طبع و مزاج ختمی
ختمی از نظر طب قدیم ایران سرد و تر است.
ترکیبات شیمیایی ختمی
ختمی دارای لعاب و موسیلاژ زیادی است. این گیاه دارای مواد نشاسته ای، چربی، آسانس آنتوسيانين، آل تنین، دی اکسی بنزوئیک اسید و سیانیدین می باشد.
خواص و فواید ختمی
خواص گل ختمی
- ملین و برطرف کننده ی یبوست است.
- بیماری های تنفسی را برطرف می کند.
- گل ختمی خون موجود در ادرار را برطرف می کند.
- جوشانده ی گل ختمی برای کسانی که گردش خون ضعیفی دارند مفید است.
- سرفه های خشک را از بین می برد.
- گل ختمی رنگ موی طبیعی بسیار خوبی است که با استفاده از آن می توانید مو‌های خود را در خانه رنگ کنید.
- شست و شوی چشم با جوشانده ی گل ختمی سبب ضد عفونی و التیام ناراحتی های چشم می شود.
- در درمان بیماری های سینه مؤثر است.
- مصرف ریشه و گل های گل ختمی ناراحتی کلیه و رحم در زنان را تسکین می دهد و به‌طور مؤثر ترشحات را درمان می کند.
- گل ختمی از سنگ کلیه جلوگیری می کند و احتقان سینه را تسکین می بخشد
- قرقره کردن جوشانده ختمی برای برطرف کردن گلو درد و التهابات حلق توصیه شده است.
- گل ختمی درد و ورم آسیب‌دیدگی ها را کاهش می دهد.
خواص ریشه‌ی ختمی
- ناراحتی های پوستی را برطرف می کند و پوست را نرم می سازد.
- تب را پایین می آورد.
- ادرار را زیاد کرده و تورم را رفع می کند.
- خونریزی از رحم را برطرف می کند.
- برای تهیه چای گل ختمی، می توانید از ریشه گیاه استفاده کنید. چای گل ختمی روند بهبود مشکلات تنفسی را سریع تر می کند.
- ریشه گل ختمی خاصیت نشاسته‌ای دارد و اشتها را افزایش می‌دهد و معده را تقویت می کند.
- ناراحتی های مثانه را برطرف کرده و سنگ کلیه را دفع می کند.
- در رفع آنژین و برونشیت موثر است. برای سرماخوردگی نیز مفید می باشد.
- قند خون را تنظیم می کند.
- به درمان مشکلات روده ای و معده مانند درد های شکمی، زخم ها، ورم معده، سندروم روده تحریک پذیر و اسهال کمک می کند.
- دندان درآوردن، آزار دهنده و دردناک است. دهان شویۀ تهیه شده از ریشه گل ختمی این ناراحتی و درد را از بین می برد.
بیشتر بخوانید: بهترین دمنوش های گیاهی برای سرماخوردگی
خواص برگ ختمی
- ضماد برگ ختمی در برطرف کردن دمل ها، ورم پستان و ورم معده موثر است.
- برای التیام شکستگی ها مؤثر است.
- ضماد برگ ختمی در برطرف کردن درد سیاتیک مفید است.
- رگ‌های له شده گل ختمی خارش ناشی از نیش حشرات را درمان و ناراحتی ناشی از سوختگی و تاول را آرام می کند.
- ورم بناگوش با ضماد برگ ختمی قابل درمان کنید.
- جوشانده ی برگ ختمی برای نرم کردن موی سر مفید است.
- جوشانده برگ های آن زایمان را تسهیل می کند و تولید شیر را افزایش می دهد.
موارد منع مصرف ختمی
- مادران باردار و زنان شیرده باید از زیاد خوردن ختمی پرهیز کنند.
- ممکن است گل ختمی در افراد مبتلا به دیابت، سطح قند خون را کاهش دهد.
شیوه مصرف ختمی
- برای رفع اسهال خونی یک قاشق مربا خوری از پودر ختمی را در یک لیوان شیر دم کرده صاف کنید و میل نمایید. همچنین می توانید ۱۰ گرم ریشه ی، ختمی را پوست کنده، خرد کرده و در یک لیتر آب سرد خیس کنید و پس از ۸ ساعت آن را صاف کرده و نگهداری و مصرف کنید.
- یک قاشق غذا خوری از پودر مخلوط گل ختمی و مامیران را در کمی آب یا سرکه حل نمایید، به صورت ضماد کنید و ۳۰ دقیقه روی صورت گذاشته و بعد بشویید. یک ماسک زیبایی مؤثر است.
- برای رفع لک قهوه ای پوست، ۱۰۰ گرم ختمی را در یک لیتر سرکه بجوشانید و صاف کنید، روزی ۲ بار به پوستی که لکه دار است بمالید تا موقعی که لک از بین برود.
- برای تسکین درد دندان یک قاشق غذا خوری از بذر ختمی را در یک لیوان سرکه دم کرده و سپس آن را روزانه ۳ تا ۶ بار غرغره کنید.
- برای مصرف دم کرده ی ختمی در حدود ۲۰ گرم ریشه ختمی را تمیز کرده و خرد کنید و آن را در یک لیتر آب جوش بریزید و بگذارید بماند تا سرد شود. سپس آن را صاف کرده و با عسل میل کنید. این دم کرده برای بهبود سرفه مفید است.
- خوب است افراد سرد مزاج ختمی را با عسل بخورند.
- برای معالجه زخم معده، ریشه ی ختمی را با بابونه مخلوط و از آن چای درست کنید و صبح ها ناشتا بنوشید.
- ختمی بنفش را به مدت 5 الی 6 ساعت در آب خیس کرده، سپس آن را صاف کنید و گل‌های آن را فشار داده تا عصاره ی آن ها هم به شربت داخل شود، سپس کمی شکر به آن اضافه کرده و از این شربت برای رفع حرارت بدن استفاده کنید.
- می توانید از گلبرگ ها و غنچه های ختمی در انواع سالاد استفاده کنید. ساقه های آن هم بطور خام قابل مصرف هستند.
