همه چیز درباره خواص و مصرف شوید

شوید جزء سبزی ​های خوراکی است و برگ آن منبع غنی از ویتامین A (بتاکاروتن)، آهن و پتاسیم است، شوید گیاهی است که به عنوان ادویه یا سبزی در آشپزی اروپایی و آسیایی مورد استفاده قرار می‌گیرد. همچنین این گیاه به عنوان عطر در صابون‌ ها و محصولات آرایشی کاربرد دارد و منبع خوبی از کلسیم، فیبر، منگنز و منیزیم است. شوید با داشتن آنتی اکسیدان فراوان در تقویت سیستم ایمنی و پیشگیری از سرطان نقش به سزایی دارد. همچنین باعث کاهش کلسترول نیز می شود. در کنار دارا بودن انواع ویتامین ‌ها، شوید دارای مواد طبیعی، ترکیبات دیگری هم در آن دیده می‌شود که خواص ضد میکروبی دارد. این سبزی سرشار از کلسیم بوده و مصرف آن موجب تقویت دندان ‌ها و استخوان ‌ها می‌ شود. همچنین از برگ ‌ها و تخم‌ های این گیاه نیز استفاده می شود.

شوید انواع متفاوت و کاربرد های متنوعی دارد. در بازار جهانی بیش از 13 نوع شوید با خواص و کاربرد های گوناگون عرضه شده است. در کشور ما شوید بیشتر برای مصارف خوراکی و درمانی مورد استفاده قرار می‌ گیرد. 4 نوع از آن در بازار ایران متداول است. شوید ایرانی، شوید پا بلند، شوید پا کوتاه، شوید کوهی. شوید جزو گیاهان علفی و خودرو است به همین دلیل کاشتن بذر آن بسیار آسان بوده و انواع مختلف آن را به آسانی می ‌توان در باغچه منزل و گلدان آپارتمان پرورش داد. شوید به صورت تازه و خشک برای خوردن مورد استفاده قرار می‌گیرد.

شوید در فصل تابستان و اوایل پاییز که هوا گرم است به صورت تازه در بازار یافت می‌ شود. در سایر فصول سال از شوید به صورت خشک استفاده می ‌شود.

به صورت کلی کاربرد های شوید را می ‌توان در دو دسته تقسیم کرد:

• کاربرد های آشپزی: از شوید به صورت تازه و خشک در پخت و تهیه غذاهای مختلفی مانند شوید پلو، انواع ترشی ها، انواع سوپ، انواع سالاد، و به همراه ماست استفاده می ‌شود.

• کاربرد های درمانی: خواص و کاربرد های شوید برای درمان بسیار زیاد است. از شوید می ‌توان در درمان بیماری‌ ها و عوارض بیماری مثل تب، سرفه، سرماخوردگی، عفونت، برونشیت، اسپاسم، بواسیر، دردهای عصبی، درمان انواع زخم ها به خصوص زخم‌ های تناسلی، و دردهای قاعدگی استفاده کرد.

دمنوش شوید برای تسکین معده و تخلیه گازهای آن بسیار مفید می ‌باشد.

شوید در کنار طعم بی‌ نظیرش، دارای خواص بی ‌شمار و ویتامین ها و مواد معدنی فراوان است. شوید هم در غذاهای مختلف استفاده می‌شود و با داشتن آنتی اکسیدان فراوان در تقویت سیستم ایمنی و پیشگیری از سرطان نقش پررنگی دارد. همچنین شوید به کاهش کلسترول نیز کمک بسیار می ‌کند. شوید یا شبت با طبیعت گرم و خشک، مفید حال بلغمی ها و سرد مزاج ها است. مسکن درد شکم و روده، بازکننده گرفتگی و انسداد آن ها و هاضم قوی می باشد. خوردن شوید، یرقان (زردی پوست) و امراض بلغمی و سکسکه و ضعف معده و جگر و طحال را رفع می کند.

در این مقاله شما را با خواص شوید که هرکدام در سلامت انسان نقش زیادی دارند آشنا خواهیم کرد.

شوید به خاطر وجود ۳ مونوترپنی ( لیمونن، کاروون، آنتوفران )، دارای خاصیت ضد سرطان است. مونوترپن‌ ها، آنزیم ‌هایی موسوم به ﮔﻠﻮﺗﺎﺗﯿﻮن را تحت ‌تأثیر قرار می‌ دهند و با تحریک این آنزیم‌ ها مانع از رشد سلول های سرطان در بدن می ‌شوند. گلوتاتیون به‌ طور کلی نوعی آنتی‌اکسیدان مؤثر است و مونوترپن ها به تقویت فعالیت آنزیمی آن کمک می ‌کنند. شوید، علاوه ‌بر مونوترپن‌ ها، حاوی آنتی‌اکسیدانی قوی برای مقابله با سرطان هم هست و توانایی بدن در مبارزه با سرطان را دو برابر می ‌کند.

شوید به‌ عنوان درمانی خانگی برای رفع مشکلات متعددی استفاده می ‌شود. مثلا برای درمان بی اشتهایی، درمان نفخ شکم، تحریک تولید صفرا و آب گوارشی کاربرد دارد. آب گوارشی از لوزالمعده ترشح می‌ شود و شامل آنزیم‌ هایی است که کربوهیدرات، چربی و پروتئین ‌های غذا را تجزیه می کند. روغن‌ های موجود در شوید باعث افزایش صفرا و آب گوارشی می ‌شوند. یکی دیگر از خواص شوید برای دستگاه گوارش، درمان یبوست و کمک به حرکات روده است. مونوترپنِ کاروُون یکی دیگر از منابع مفید شوید برای بهبود عملکرد دستگاه گوارش است و به رفع ناراحتی ‌های معده و تخلیه‌ ی گاز آن کمک می ‌کند.از برگ‌ های شوید می ‌توان برای درست کردن دمنوش‌ گیاهی هم استفاده کرد. دم ‌نوش‌ برگ شوید برای معده بسیار مفید است. از جمله مزایای دم ‌نوش می ‌توان به تسکین معده، رفع سوزش معده، تخلیه‌ ی گاز و رفع سوء هاضمه اشاره کرد.

برگ ‌های شوید می ‌تواند موجب کاهش کلسترول شود. مطالعه ‌ای روی موش ‌ها انجام گرفته و مشخص شده است که مصرف عصاره و قرص شوید در موش ‌هایی با کلسترول بالا باعث ایجاد اثرات مثبتی روی پروفایل لیپیدی آنها شده است. علاوه ‌برآن، اثرات شوید روی آنزیم‌ های کبد، فعالیت عمومی آنزیم‌ ها هم تأثیرات مثبتی نشان داده است. در این پژوهش، موش ‌هایی که از شوید استفاده کرده بودند، یعنی گروه کنترل، نسبت به گروهی که شوید دریافت نکرده بودند، تغییرات مثبت چشم‌ گیری در پروفایل لیپیدی، سطح گلوکز و تعداد آنزیم‌ های کبدی داشتند.

قاعدگی دردناک می ‌تواند موجب ناراحتی ‌های بسیار شدیدی در ناحیه ‌ی شکمی شود. علاوه‌ بر شکم، ران‌ها، لگن و قسمت پایینی کمر هم به‌ شدت تحت تأثیر درد قاعدگی قرار می ‌گیرند، سرگیجه، اسهال، حالت تهوع، هم از دیگر علائم درد های قاعدگی هستند. یکی از خواص شوید، درمان این درد هاست. شوید در مقایسه با مُسکن ‌ها و دارو های شیمیایی، گزینه ‌ای مناسب‌ تر به‌ نظر می ‌رسد. طبیعی است که شوید به ‌عنوان ماده ‌‌ای طبیعی، در مقابل مواد دارویی مانند مفنامیک اسید به ‌عنوان دارویی ضد التهاب و غیراستروئیدی که برای کاهش درد های خفیف و شدید قاعدگی استفاده می ‌شود، بسیار مفید تر و بی ‌خطرتر است.

کاروون موجود در شوید به‌ عنوان ترکیبی جادویی شناخته می ‌شود. این ماده در ایجاد آرامش، بهبود عملکرد معده و هاضمه و جلوگیری از سرطان مفید است، ضمن اینکه خواص ضد میکروبی و ضد قارچ هم دارد. روغن ‌های موجود در شوید در برابر انواع باکتری‌ ها مقاومت می ‌کنند. شوید در برابر ۵ نوع باکتری مقاوم است. علاوه‌ برآن، شوید در برابر رشد قارچ کاندیدا هم ایستادگی می‌ کند. این قارچ خطرناک مشکلات زیادی نظیر مِه مغزی، مشکلات معده، اضطراب و افسردگی به‌ وجود می ‌آورد. خواص ضد میکروبی شوید، باعث رفع عفونت ‌های میکروبی می ‌شوند که منجر به تولید زخم ‌های باز و برید گی ‌های پوستی شده‌ اند.

خواص شوید برای درمان یبوست و اسهال و تاثیر آن بر روی کولیک نوزادان و کودکان نیز وجود دارد و می ‌توان برای درمان سوء هاضمه همچنین سوزش معده و مشکلات گوارشی کودکان نیز از آن استفاده نمود. خاصیت دیگر آن برای کودکان، دارا بودن فلاونوئید ها و درنتیجه تاثیر آن بر روی بیش فعالی کودکان و افزایش تمرکز آن‌ ها است.

یکی از خواص دمنوش شوید این است که برای مبارزه با میکروب‌ های عامل کولیک و اسهال مقابله می ‌کند و همچنین می ‌تواند سبب از بین رفتن عفونت‌ های قارچی روده و درنتیجه درمان اسهال خونی شود. یکی دیگر از خواص شوید این است که به بهبود حرکات روده کمک می ‌کند و در نتیجه سبب پیشگیری و درمان یبوست نیز می شود.

از سایر خواص شوید، می ‌توان به رفع بی خوابی و افزایش کیفیت خواب اشاره کرد. دو زردینه موجود در شوید یعنی وایسنین (vicenin) و کائمفرول (kaempferol) به تسریع تولید هورمون ‌ها در بدن کمک می ‌کنند و باعث احساس آرامش در بدن می‌ شوند. این خاصیت در کنار اثرات مثبت کاروون در بدن بسیار جالب‌ توجه و مؤثر است. مهم ‌تر از همه‌، وجود ویتامین B6 در شوید است که به درمان اختلالات خواب می‌ انجامد. پژوهش‌ ها حاکی از آن است که کمبود ویتامین B6 در بدن، باعث افزایش استرس روانی و مشکلات خواب می ‌شود. البته افزایش میزان این ویتامین در بدن هم مانند کمبود آن می ‌تواند باعث اختلالات خواب شود.

علاوه ‌بر مواد معدنی، مونوترپن ‌ها، آنتی‌اکسیدان ‌ها و سایر مواد مفیدی که در شوید وجود دارد، ماده ‌ی بسیار مفید دیگری هم در آن دیده می‌ شود و آن ماده چیزی نیست جز کلسیم. شوید منبعی غنی از کلسیم است که به تقویت و استحکام استخوان ها و دندان ‌ها کمک می ‌کند. کلسیم، ماده ‌ای حیاتی و لازم برای حفظ استخوان‌ ها و تراکم معدنی آنهاست. مصرف کلسیم و ویتامین D در کنار هم می ‌تواند از مشکلاتی نظیر، نرمی استخوان جلوگیری کند.

برگ شوید به خوش ‌بو شدن دهان هم کمک می ‌کند. روغن‌ های سازنده ‌ی شوید دارای خواص ضد میکروبی و ضدعفونی ‌کننده هستند. علاوه‌ بر‌اینها، حاوی آنتی‌اکسیدان نیز هستند و به ‌خاطر این خواص به رفع عفونت‌ های میکروبی دهان کمک می ‌کنند. آنتی‌اکسیدان موجود در شوید هم باعث به حداقل رسیدن تخریب ناشی از رادیکال‌های آزاد در لثه و دندان ‌ها می ‌شود.

شوید نه ‌تنها حاوی ویتامین C است، بلکه آنتی‌اکسیدان‌ هایی دارد که به تقویت سیستم ایمنی و بهبود و پیشگیری از سرماخوردگی و آنفولانزا و حتی سردرد کمک می نماید. همچنین یکی از مهم ‌ترین خواص شوید کاهش گلودرد، سرفه و سینوزیت است و گرفتگی بینی را رفع می کند.

جالب است بدانید به دلیل دارا بودن فلاونوئید ها و ویتامین، مصرف دمنوش شوید می ‌تواند سبب کاهش بیماری ‌هایی همچون اضطراب و افسردگی شود و به ترشح هورمون شادی کمک نماید و تاثیر مثبتی در درمان بی‌ خوابی داشته باشد. کاروُون موجود در شوید، در ایجاد آرامش و درمان افسردگی نقش مهمی ایفا می ‌کند. درواقع، شبیه آرام‌ بخشی ملایم عمل می ‌کند که به کاهش اضطراب و افسردگی، کاهش استرس و کاهش عصبانیت می‌ انجامد.

کائمفرول (kaempferol) و سایر زردینه‌ ها و مونوترپن‌ ها در روغن‌ های موجود در شوید دارای خواص ضد انسدادی هستند و به‌ طور طبیعی در ساختارشان آنتی ‌هستامین وجود دارد. به ‌همین ‌خاطر شوید می ‌تواند مانع از ایجاد انسداد در دستگاه تنفسی شود و انسدادی را که در راه تنفس ایجاد شده و ناشی از سرفه، هسیتامین ‌ها و حساسیت است، از بین می ‌برند.

تجمع گاز در معده و روده بسیار ناخوشایند است. اما یکی از خواص شوید، رفع این مشکل آزاردهنده است و از تجمع گاز در بدن که باعث فشار به حفره ‌ی سینه می ‌شود جلوگیری می‌ کند. شوید خاصیت ضد نفاخ بودن دارد. یکی از خواص دیگر شوید رفع سکسکه است. بروز سکسکه، دلایل متعددی دارد. اما اساسا به ‌خاطر اسیر شدن گاز و حرکت برعکس آن در لوله‌ ی غذا رخ می‌ دهد. دومین دلیل شایع آن هم حساسیت شدید، بیش فعالی و نقص در عملکرد عصبی است. شوید می‌ تواند باعث جلوگیری از تجمع گاز، خروج راحت ‌تر آن در بدن شود و مشکلات عصبی و حساسیت را هم با خواص آرامش‌ بخش خود حل کند.

• از جمله خواص و کاربرد های شوید تازه چربی سوز بودن آن است.

• شوید برای هضم غذا عالی است. یبوست را تسکین می ‌دهد و حرکت روده را بهبود می‌ بخشد. همچنین شوید تازه برای درمان دیسنتری و برطرف کردن عفونت ‌های دستگاه گوارشی بسیار مؤثر است.

• شوید خشک اگر با عسل مخلوط شود برای درمان بواسیر مؤثر است.

• پاشیدن شوید خشک بر روی زخم باعث خشک شدن عفونت ‌ها می‌ شود.

• طبع تخم شوید گرم و خشک است به همین دلیل خاصیت ‌های درمانی بسیار زیادی دارد.

• تخم شوید بادشکن بسیار قوی، هضم کننده غذا و تقویت کننده معده است.

• تخم شوید برای درمان بیماری ‌های دستگاه تناسلی کاربرد دارد.

• از تخم شوید برای درمان خر و پف در خواب استفاده می ‌شود.

• برای تسکین درد کلیه ‌ها و درد مثانه مفید است.

• تخم شوید برای افراد لاغر مفید بوده و اشتهای آن ها را افزایش می ‌دهد.

• دارای خواص آرام بخشی دارد برای درمان گرفتگی عضلات و ضد اسپاسم کاربرد دارد.

• روغن شوید باعث تحریک بزاق دهان و کمک به هضم بهتر غذا می ‌شود. همچنین برای درمان یبوست مفید است.

• این روغن باعث افزایش شیر در مادران شیرده می ‌شود.

مصرف عرق شوید با آب سرد بعد از غذا برای کاهش چربی خون توصیه می‌ شود. عرق شوید در برطرف شدن سوء هاضمه، نفخ، استفراغ و سکسکه و نیز سایر خواص زیر موثر است:

• ازدیاد شیر مادران
• مقوی معده و اعصاب
• تنظیم دوره قاعدگی
• پیشگیری و درمان آرتروز

عرق شوید آنتی‌اکسیدان های فراوانی دارد و ترکیبات وایسنین و کائمفرول موجود در آن مقاومت بدن را در برابررادیکال ‌های آزاد تقویت می ‌کند که به عوامل بیماری ‌زا می‌ چسبند و از فعالیت آن ‌ها جلوگیری می ‌کنند، آنتی‌اکسیدان‌ ها سدی قوی در برابر بیماری‌ ها هستند و از بروز بیماری ‌های خطرناک جلوگیری می ‌کند. ویتامین C موجود در این عرق یکی از قوی ‌ترین آنتی‌اکسیدان ‌ها به شمار می ‌رود. این ویتامین از بروز سرماخوردگی نیز جلوگیری می ‌کند.

برای استفاده از خواص شوید برای لاغری، می ‌توان از شکل ‌های مختلف آن یعنی استفاده از شوید در غذا، عرق شوید و دمنوش شوید استفاده نمود. عرق شوید می ‌تواند به پاک سازی و سم‌ زدایی روده ‌ها کمک کرده و سبب افزایش چربی سوزی شکمی شود. همچنین دمنوش شوید سبب کاهش اشتها می ‌شود و از این طریق بر روی پیشگیری از پرخوری و کاهش وزن سریع تاثیر دارد.

برای نگهداری شوید تازه، ابتدا شاخه‌ها را در یک حوله کاغذی بپیچید و سپس آن‌ ها را در یک کیسه پلاستیکی زیپ ‌دار قرار دهید. شوید را تا 1 هفته در کشوی سبزیجات یخچال خود نگهداری کنید. برای نگهداری طولانی ‌تر، می ‌توانید شوید تازه را با آبکشی و سپس قرار دادن شاخه‌ ها در یک لایه روی یک صفحه کوکی در فریزر منجمد کنید. پس از یخ زدن، شاخه ها را به یک کیسه فریزر منتقل کنید و تا 6 ماه به فریزر برگردانید تا طعم بهتری داشته باشد. شوید منجمد را می توان در پخت و پز استفاده کرد. دانه های شوید خشک و شوید را باید در ظرف دربسته در مکانی خنک و تاریک به مدت 6 ماه تا 1 سال نگهداری کرد.

روغن شوید نیز مانند همه انواع کاربرد های شوید، یکی از مفید ترین مواد مؤثر در سلامتی ما است. این روغن نیز خواص مشابهی از جمله خاصیت ضد نفخ، ضدعفونی کننده، شیر آور، تسهیل کننده گوارش و ضد اسپاسم دارد و این خواص روغن شوید آن را به بهترین داروی شفا بخش برای درمان بیماری‌ های مختلفی مانند عفونت‌ های قارچی، کولیک نوزادان و اختلالات گوارشی تبدیل کرده است.

مهم‌ ترین خاصیت روغن شوید، خواص ضد قارچی و ضد باکتریایی آن است که می ‌تواند سبب کاهش و تسکین عفونت شود و از آن به ‌صورت موضعی و خوراکی استفاده می‌ کنند. برای عفونت‌ های شدید قارچی می ‌توانید از خواص روغن شوید استفاده نمایید.

خواص و کاربرد های شوید اگر چه بسیار زیاد است، اما مصرف شوید می تواند عوارض و مضراتی نیز داشته باشد. برخی از مضرات شوید عبارتند از:

• شوید برای قاعدگی زنان مفید است، ولی برای زنان باردار اصلاً توصیه نمی ‌شود و باعث سقط جنین شود.

• استفاده از شوید بر روی پوست می تواند موجب ایجاد حساسیت در پوست شود. شوید حتی باعث افزایش خطر آفتاب سوختگی شود.

• برای افرادی که به کرفس حساسیت دارند، مصرف شوید که از هم خانواده ‌های آن است توصیه نمی ‌شود. شوید خاصیت خطرناک حذف لیتیوم از بدن را داراست، به همین دلیل می تواند برای برخی از داروها که حاوی لیتیوم هستند، تداخل دارویی داشته باشد.